Page 429 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

đôi với hành. Lí thuyết phải kết hợp với thực tiến.

Đức hạnh của con người chỉ trở thành đức hạnh thực sự khi được kiểm
chứng qua hành động. Trên ghế nhà irường, học sinh được truyền dạy những
kinh nghiệm sống từ ngàn đời của cha ỏng, nhản loại. Mục đích của việc giáo
dục là đào tạo ra những con người hội đủ mọi mặt của đức hạnh. Nhưng quan
trọng hơn là khi ra đời, học sinh phải biết hành dộng đúng với lương tri, đạo
đức,... Đấy chính là điều quan trọng.
Khi đang còn trên ghế nhà trường, việc trau dồi, nắm bắt tri thức, chăm chú
nghe lời giảng của thầy cô,... là những biểu hiện của đức hạnh. Ngược lại,
không thuộc bài, trốn học đi chơi, đua đòi ăn diện,... là những biểu hiện trái với
đức hạnh, cần loại bỏ.
Nhấn mạnh đến vai trò của hành động, nhà triết học La Mã cổ đại không hể
có ý phủ nhận nền tảng của hành động là đức hạnh. Đức hạnh cấn được phải
trau dồi bền bỉ qua thời gian. Mỗi chặng đường của nó đều được kiểm định trong
hành động. Hành động là con đường đi đến mọi kết quả cuối cùng của đức
hạnh, của lẽ sống con người.

LÊ HUY BẮC
Để 4: Nêu cách hiểu của anh (chị) về phương châm giáo dục “Tiên học lễ, hậu học
văn”

Gợi ý làm bài
Phương châm giáo dục này xuất phát từ quan điểm đào tạo của Nho gia.
Bản thân “lễ” là một phạm trù triết học chỉ đạo đức rất quan trọng của đức
Khổng Tử và môn đệ. Hiểu tận cùng chữ “lễ” không phải dễ. ở đây, chúng tôi
chỉ khai thác “lễ” trong phạm vi ngữ nghĩa có liên quan đến “vàn” mà thôi.
“Lễ” có nghĩa là cách cư xử, giao tiếp có văn hoá giữa người với người theo
chuẩn mực đạo đức được xã hội quy định trong các quan hệ giữa người trén với
người dưới, giữa người dưới với người trên, người trẻ với người già,... Hiểu rộng
hơn đấy chính là đạo đức nói chung, phải biết kính trên nhường dưới, lấy Nghĩa,
Nhân chữ Tín... làm trọng.
Còn “văn” là chữ. Hiểu rộng ra là ấy là kiến thức của con người được tích
luỹ qua bao thế l)ệ. “Tiền” và “hậu” ở đây nên hiểu một cách tương đối. Không
nên cho rằng người xưa chỉ chú trọng đến “lễ” mà quên “văn” , cả “lễ” và “văn”
đều quan trọng như nhau, đặt đống háng, nhưng khi giáo dục thì phải lấy “cái
đức” làm trọng. Bác Hổ có lần đã nói; Có tài mà không có đức là người vô dụng,
có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó. Và dẫu cho rất đề cao đạo đức
thì Người vẫn ý thức rõ rnặí khiếm khuyết của tió

428