Page 165 - Lý Thường Kiệt
P. 165
KHÁNG TỐNG - ĐÒI ĐẤT
Đại binh sẽ kéo xuống, tập trung tại Ung Châu, phân phối ra các trại
trên đuờng thông lộ sang Quảng Nguyên, Lạng Châu, Tô Mậu và Vĩnh An.
Rồi hai cánh đánh vào Quảng Nguyên và Vĩnh An để chắn đường quân ta
tập hậu. Xong, sẽ đưa đại quân theo đường chính vào Lạng Châu, qua các
sông Đào Hoa (sông Thương), sông Nam Định (sông cầu), sông Lô (Nhị
Hà), đến tận kinh thành Thăng Long (X/1).
Phần tinh nhuệ quân Tống là kỵ binh, kỵ binh là quân xung phong
chọc thẳng hàng ngũ địch, dẫn đường cho bộ binh. Kỵ binh lại là "kỳ binh",
nghĩa là quân đánh những chỗ bất ngờ. Dùng sức ngựa chạy lanh, và qua
những gai gốc, đá sỏi dễ, kỵ binh có thể, lúc vướng chỗ này, chạy quanh chỗ
khác, để bọc hai bên hông quân địch.
Nhưng muốn lợi dụng kỵ binh để phá địch, thì phải làm sao qua khỏi
vùng hiểm trở, tới chỗ bằng, để cho ngựa xông xáo dễ dàng.
Bên ta thì thiện chiến về voi. Trong trận Ung Châu, ta đã đem voi theo
được (VIỰ2), huống chi trên trận địa nước nhà. Thế thủ của ta lại dựa vào
sông núi, các đèo hiểm trở, các sông rộng và sâu. Từ trại Vĩnh Bình vào
Lạng Châu, phải qua dãy núi rậm, có đèo Quyết Lý, ở trên đường từ tỉnh
Lạng Sơn đến Đồng Mỏ ngày nay, vào khoảng làng Nhân Lý, ở phía bắc ô n
Châu*^’. Rồi lại phải qua dãy núi lèn (đá không pha đất), đá đứng như
tường, ở giữa có đường đi rất hiểm: đó là ải Giáp Khẩu, tức là ải Chi Lăng, ở
phía bắc huyện Hữu Lũng thuộc Bắc Giang ngày nay. Cuối đời Đinh, Hầu
Nhân Bảo, là tướng Tống đã bị chết ở đó; và đời sau, Liễu Thăng là tướng
Minh cũng bỏ mình ở chốn ấy.
Đèo ải tuy hiểm, nhưng có thể dùng kỵ binh hoặc vượt qua, hoặc len lỏi
qua rừng để tránh. Còn sông sâu rộng, thì ngựa khó lòng qua nổi. Phòng
thủ sông khá dễ; đóng cọc và dùng rào giậu ở bờ nam, cũng đủ ngăn quân
địch. Vả chăng thủy binh ta, từ đời Ngô, đã lập nhiều chiến công lừng lẫy.
Thế sông ở trung nguyên lại rất tiện cho thủy chiến. Sáu ngành sông châu
về Vạn Xuân (Vạn Kiếp). Đó là căn cứ tự nhiên của thủy quân ta. Hoặc phải
ra cửa Bạch Đằng chắn quân thủy địch, hoặc phải vào sông Đào Hoa (sông
Thương), hoặc phải vào sông Nam Định (sông cầu), hoặc phải vào sông
175
