Page 160 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

chức cho con và sai lập đền thờ (Vlựcth 11). Cũng vì binh lính Ung Châu
theo gương Giàm, chống giữ đến chết không chịu hàng, cho nên những kẻ
chết ở Ung Châu được tặng hậu hơn mọi nơi khác (7-3, N. Tu, DL 12-4; TB
273/15a). Các viên tri châu, như Nùng Văn Phú coi châu Thất Nguyên, bị
quân ta giết, đều được tăng chức (TB 274/3b).

Sau trận tấn công của ta, dân sự xiêu dạt, người chết không ai táng.
Ngày 6 tháng 3, vua Tống hạ chiếu cho các châu Ung, Khâm, Liêm phải
chôn cất hài cốt các tử sĩ, và bảo các chùa phải lập đàn thủy lục đạo tràng để
làm chay cho những kẻ thiệt mạng. Các nơi đều tuân mệnh, lập những đàn
rất long trọng, dùng đến 1.000 vị sư (TB 273/14b). Đối với kẻ bị hại ở Quảng
Tây mà không con, vua Tống sai lấy người bà con lập hậu; người ấy cũng
được thưởng như con thật (9-7, Q. Ho, DL 11-8; TB 277/2b).
Đối với dân sống sót, vua Tống tỏ lượng khoan hồng: tha thuế, thứ lỗi.
Vua lại giục các quan địa phương điều tra sự thiệt hại và liệu cách cứu tế<^'.
Ngày 9 tháng 7, viên coi Liêm Châu tâu rằng: "ở Ung và Liêm, các trị sở

đã được làm lại. ở Ung Châu, đã có sương binh giúp. Xin cho dân Khâm và
Liêm khỏi phải đi vận tải lương thực, và chỉ phải làm việc ở châu nhà mà
thôi" (Q. Ho, DL 11-8; TB 277/2b).
Đối với thân sĩ các nơi bị hại, vua Tống cũng biệt đãi. Ngày mồng 8
tháng 3, có chiếu lục bổ cho những người học giỏi ở ba châu ấy, chứ không
bắt thi (Q. Ho, DL 11-8; TB 273/15b). Ta còn nhớ rằng chính vì lẽ học giỏi mà
không được dùng, nên Từ Bá Tường đã phản Tống, xin theo vua Lý. Nhưng
bấy giờ, mưu gian ấy chưa tiết lộ, cho nên Bá Tường cũng được bổ làm tuần
kiểm các châu Khâm, Liêm, Bạch. (Vlựcth 2).

6. Chiêu dụ khê động
v ề đời Tống, phần tây Quảng Tây và Quý Châu bấy giờ còn là đất cơ
mi, nghĩa là không bị chính phủ trung ương đặt quan cai trị. Vùng ấy chia ra
từng khoảng rộng như một châu, một huyện, dân cư ở dọc những khe hoặc
thung lũng. Những khoảng ấy gọi là khê hay động. Cho nên gọi tên chung là
vùng khê động. Mỗi động có tù trưởng, là người thổ dân, tự cai quản như là

170