Page 45 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

Từ cuối thế kỉ thứ XVIII, một học giả Đan Mạch tên là

Cacxten Nibua bắt đầu nghiên cứu cách đọc chữ tiết hình trên

một minh văn do một thƣơng nhân Ý đƣa từ Ba Tƣ về châu Âu

nhƣng chƣa thành công.

Năm 1802, một giáo viên trung học ngƣời Đức tên là

Grôtêphen. (Grotefend) đã đọc đƣợc hai đoạn minh văn.

Grôtêphen đã chọn hai đoạn minh văn có đặc điểm là

trong đó có những cụm từ giống nhau. Ông đoán đó là tên

hoàng đế, tiếp đến là danh hiệu, tiếp đến là tên cha và tên

triều đại. Kết hợp với việc tra tên các vua Ba Tư trong lịch

sử, Grôtêphen đã đọc được:

+ Đoạn 1: Xecxet, hoàng đế vĩ đại, hoàng đế trong các

hoàng đế, con trai của hoàng đế Đariút, Akêmênit.

+ Đoạn 2: Đariút, hoàng đế vĩ đại, hoàng đế trong các

hoàng đế, con trai cuả Hixtapơ, Akêmênit.

Grôtêphen đã đọc đƣợc 12 chữ trong bảng vần chữ cái của

Ba Tƣ, về sau đƣợc chứng minh là 9 chữ trong số đó hoàn toàn

chính xác. Nhƣ vậy, Grôtêphen đã đặt cơ sở cho việc đọc chữ

tiết hình.

Năm 1835, nhà du lịch ngƣời Anh Rolinxơn (Rawlinson)

phát hiện đƣợc một bản minh văn khắc trên vách đá, cao 4m, dài

20m, gồm 400 hàng. Ông đã bỏ ra mấy năm để chép bản minh

văn ấy. Việc đọc chữ tiết hình đƣợc tiến triển thêm một bƣớc.

Năm 1857, bốn độc giả đã độc lập nghiên cứu nhƣng đã

cùng đọc đƣợc một đoạn minh văn chữ tiết hình Atxiri. Vì vậy

năm này đƣợc coi là năm khai sinh môn Atxiri học. Từ đó cả

kho tàng tƣ liệu của khu vực Lƣỡng Hà thuộc các lĩnh vực văn

học, lịch sử, pháp luật, kinh tế, khoa học... đƣợc dịch ra ngôn

ngữ hiện đại.