Page 405 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

3. Những học thuyết xã hội

- Học thuyết về quyền tự do cá nhân và quốc gia dân tộc.

Những cuộc cách mạng tƣ sản diễn ra trong suốt 3 thế kỉ đã

giải phóng con ngƣời về mặt ý thức và thân phận thoát khỏi sự

kiềm chế của chế độ độc đoán. Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ

(1776), Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp (1789)

đã tuyên bố về quyền con ngƣời, các quyền tự do dân chủ của cá

nhân và hình thành các quốc gia dân tộc. Trong điều kiện lịch sử

đó đã xuất hiện những học thuyết về quyền tự do cá nhân, về

quyền của các quốc gia dân tộc.

Giôn Min (John Stuart Mill - Anh) trong cuốn Luận về tự

do đã nêu lên nguyên tắc là cá nhân có thể làm bất cứ điều gì

không hại đến ngƣời khác, không vi phạm quyền tự do của

ngƣời khác. Trong thực tế, điều này còn phụ thuộc rất nhiều vào

trình độ dân trí và sự nghiêm ngặt của luật pháp.

Tôccơvin (Alexis de Tocqueville - Pháp) cho rằng trào lƣu

dân chủ thế kỉ XIX là không thể nào dập tắt đƣợc. Trong tác

phẩm Nền dân chủ Hoa Kỳ, ông ca ngợi tinh thần dân chủ, sức

mạnh vật chất và thành công của nƣớc Mỹ nhƣng ông cũng phê

phán tính cách thiếu tế nhị, ngạo mạn và thực dụng của ngƣời

Mỹ.

Những ngƣời cấp tiến thuộc phái Hiến chƣơng ở Anh đòi

hỏi chế độ dân chủ hoàn toàn về chính trị với quyền tuyển cử

phổ thông (cho nam giới), quyền tham gia nghị viện của công

nhân, thu hẹp quyền hạn của chính quyền đối với công dân. Họ

quan niệm rằng một khi đã có dân chủ hoàn toàn về chính trị thì

sẽ có sự bình đẳng về giáo dục, sẽ giảm bớt sự khác biệt lớn về

tài sản và địa vị của mọi ngƣời.