Page 407 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

khắc phục mặt xấu của chủ nghĩa tƣ bản, hạn chế sự cách biệt

giàu nghèo mà không xóa bỏ chế độ tƣ bản.

Xanh Ximông (Saint Simon 1760 - 1825 - Pháp) nhận

thức đƣợc cuộc đấu tranh giai cấp trong xã hội giữa những

kẻ ăn bám tức là quý tộc với những "nhà công nghiệp" bao

gồm tƣ sản và công nhân. Ông chủ trƣơng xây dựng xã hội

mới dƣới sự lãnh đạo của những "nhà công nghiệp", sản

xuất theo kế hoạch, mọi ngƣời đều có nghĩa vụ lao động và

đƣợc quyền hƣởng thụ bình đẳng. Ông chủ trƣơng dùng

biện pháp thuyết phục để hòa bình cải tạo xã hội thay cho

con đƣờng cách mạng bạo lực.

Phuariê (Charles Fourrier 1772 - 1837 - Pháp) phê

phán sự bất công của xã hội tƣ bản, nêu lên "sự nghèo khổ

sinh ra từ chính bản thân sự thừa thãi", sự sung sƣớng của

một số ít ngƣời này gây ra sự đau khổ cho số đông những

ngƣời khác. Ông vạch ra dự án xây dựng các Phalăng

(Falange: công xã), ở đó, mọi ngƣời đều coi lao động là

nghĩa vụ và nguồn vui, kinh tế dựa trên sự kết hợp giữa

công nghiệp và nông nghiệp, kết hợp giữa lao động chân tay

và lao động trí óc. Sản phẩm đƣợc chia theo lao động và tài

năng: 5/12 cho lao động, 4/12 cho tài năng, 3/12 cho những

ngƣời góp vốn xây dựng Phalăng. Ông kêu gọi nhà giàu bỏ

tiền ra thực hiện dự án nhƣng chẳng ai trả lời.

Ôoen (Robert Owen 1771 - 1858 - Anh) xây dựng một

xƣởng thợ thí nghiệm theo kiểu công xã, tài sản đƣợc coi là

của chung, mọi ngƣời đều lao động, ngày làm việc 10 giờ,

bãi bỏ chế độ cúp phạt, đặt ra chế độ khen thƣởng, lập nhà

trẻ cho con em công nhân. Ông nêu chế độ tƣ hữu và làm

thuê là nguồn gốc của sự nghèo khổ. Kết quả là ông bị phá