Page 148 - Kỹ Thuật Sửa Chữa Ô Tô

146 ĐỨC HUY

dẫn điện rất tốt, các bon được trộn vào chổi điện cung cấp chất bôi trơn than chì
(graphite) có tác dụng giảm bớt sự mài mòn chổi điện và bộ đảo mạch.
Mô tơ khởi động sử dụng bốn chổi điện. Trong đó hai cái có tác dụng truyền
dòng điện từ cuộn kích từ tới phẩn ứng, hai cái còn lại có tác dụng nối đất đối
với dòng điện chạy qua phẩn ứng. Vì vậy, hai chổi điện cách điện sẽ được bố trí
ở trong giá đỡ đồng thời có vỏ cách điện, hai chổi điện tiếp đất còn lại được làm
bằng sợi đổng trần nhiều lõi. Giá đỡ của chổi điện tiếp đất không bị cách điện,
đổng thời được nối trực tiếp với mô tơ khởi động.
Dòng điện chạy qua chổi điện tiến vào tổ cuộn phẩn ứng, tạo ra một lực
từ trường khác giữa các vòng cuộn dây đồng. Hai lực từ trường lớn sinh ra phía
trong mô tơ khởi động sẽ làm quay phần ứng.

2. CHỦNG LOẠI MÔTƠ KHỞI ĐỘNG

Mô tơ khởi động nhất định phải cho ra công suất lớn khi quay ở tốc độ thấp,
như vậy mới có thể kéo động cơ xe chuyển động trong bất cứ điều kiện nhiệt độ
nào đổng thời cung cấp đủ tốc độ quay cẩn thiết (60 - 250 r/min) khi động cơ
khởi động. Mô tơ khởi động được phân loại dựa theo phương pháp tiếp nối bên
trong, phương pháp tiếp nối quyết định đặc điểm động lực đẩu ra của động cơ.
Rất nhiểu loại động cơ có phương pháp tiếp nối là đấu nối tiếp, tức dòng điện
trước tiên chạy qua cuộn kích từ, sau đó chạy qua phẩn ứng thông qua phương
pháp đấu nối tiếp, cuối cùng chạy qua chổi điện tiếp đất và tiếp đất.

2. 1. M ô tơ đấu nối tiếp
Mô tơ đấu nối tiếp khi bất đẩu chuyển động (0 r/min) sẽ tạo ra mô men quay
lớn nhất, đồng thời mô men quay đó được giảm dẩn theo sự tăng lên của tốc
độ quay. Động cơ đấu nối tiếp có đặc điểm là công suất khởi động lớn, thường
được sử dụng làm mô tơ khởi động cho ô tô. Do dòng điện được sinh ra bởi bản
thân mô tơ khởi động phản tác dụng với bình ắc quy, nên mô tơ khởi động đấu
nối tiếp sẽ tạo mô men quay tương đối nhỏ khi quay ở tốc độ cao. Dòng điện
này phản tác dụng với điện áp của ác quy, được gọi là lực điện động ngược. Lực
điện động ngược được sinh ra do dây dẫn phẩn ứng cắt ngang đường lực từ của
cuộn kích từ hình thành nên cảm ứng điện từ. Điện áp cảm ứng phản tác dụng
với điện áp trong bình ắc quy, như vậy sẽ làm giảm cường độ từtrường trong mô
tơ khởi động.

Do mô men quay của mô tơ khởi động phụ thuộc vào cường độ từ trường,
nên sau khi tăng tốc độ quay của mô tơ khởi động, tốc độ mô men quay sẽ giảm
đi. Mô tơ đấu nối tiếp trong khi quay tốc độ cao vẫn sẽ tạo ra dòng điện rất nhỏ,
khi ở trạng thái phụ tải nhỏ vẫn có thể nâng cao tốc độ quay. Vì vậy, trừ khi có
biện pháp dự phòng, nếu không tốc độ quay cao sẽ phá hỏng mô tơ khởi động.