Page 70 - Kỳ Quan Thế Giới Thức Vật

Tại SdO phải luân canh và tạm nghi canh tác?

Đối vói những ngưòi thích giao du và giỏi quan sát, nhất định sẽ
phát hiện ra trên cùng một mảnh ruộng, năm ngoái thì trồng lúa nước
nhưng sang năm nay lại trồng mía hoặc trồng bông; có ruộng năm nay
trồng dưa hấu nhưng sang năm lại trồng các loại đậu, cà, hiện tượng đó
gọi là luân canh. Nhưng có những mảnh ruộng khác, sau khi canh tác,
cày bừa xong ngưòi ta lại để ruộng trống, không gieo trồng gì cả, đó gọi
là tạm nghỉ canh tác, có nghĩa là để cho những mảnh ruộng đó được
"nghỉ ngơi", được phoi nắng. Tại sao lại như vậy?
Đây chúìh là những kữih nghiệm mà ngưòi nông dân đúc kết được
từ những thực tiễn trong quá trình sản xuất lâu dài. Thực hiện luân canh
và tạm nghỉ không canh tác có rất nhiều lọi ích:
1 - Cải thiện kết cấu của đất, tăng thêm độ màu mỡ cho đất. Khi
trồng lúa nước, trong ruộng đa phần Ịúc nào cũng có một tầng nước, khi
trồng bông, trồng mía, trồng đậu, ruộng lại giống như một mảnh đất
khô, đất canh tác đưọc giao thoa giữa đất ngâm nước và đất khô, khiến
cho đất vừa đưọc toi xốp, thông thoáng hon vừa có lọi cho quá trình
chuyển hoá các chất hữu cơ được ngâm lâu trong nước vói các dưỡng
chất; tác dụng của việc luân canh các cây họ đậu còn có thể lọi dụng các
chất đạm chứa trong các khối u của rễ cây đậu, làm tăng thêm chất đạm
trong đất, tăng độ màu mở cho đất carữi tác.
2 - Có lọi cho việc tận dụng và bảo đảm cho các dưỡng chất và lượng
nước trong đất luôn ở trạng thái cân bằng. Ví dụ các loài thực vật như lúa
mạch, củ cải đường, kê chỉ có thể hấp thụ phân lân dễ hoà tan trong
nước, nhưng cây kiều mạch và rau cải dầu lại chỉ hấp thụ được phân lân
khó hoà tan trong nước. Hay như rễ chùm của các loại cây kê, ngũ cốc
phân bố tương đối nông khoảng từ 10 đến 20cm, nhưng bộ rễ của cây
bông, cây mía lại phân bố ở độ sâu từ 15 đến 30 cm, do vậy mà chúng có
thể hấp thụ được một cách đầy đủ, có hiệu quả các chất dinh dưỡng
trong lòng đất.

70 -