Page 181 - Huế Trong Tôi

hoàn chinh hay không hoàn chừih ở Việt Nam đều nối
tiếp nhau thâ't bại. Tâ't nhiên là bởi nhiều nguyên nhân.
Một phần là do các đề nghị đó, kể cả các đề nghị của

Nguyễn Trường Tộ, nói chung đều nặng về ảnh hưởng
bên ngoài mà thiếu cơ sở vật châ't để tiê'p nhận từ bên
trong. Mặt khác, nội dung của các điều trần trên không hề
đả động gì đến yêu cầu cơ bản của lịch sử Việt Nam hổi
đó là giải quyết hai mâu thuẫn chủ yếu giữa toàn thể dân
tộc Việt Nam với tư bản Pháp xâm lược và giữa nhân dân
lao động - chủ yếu là nông dân - với giai câ'p phong kiến
hủ bại đang trượt dài trên con đường khuât phục, đầu
hàng thực dân Pháp. Vì vậy đã không được chừừì ngay
nhân dân đang sục sôi bầu nhiệt huyết đánh giặc cứu

nước nhiệt tmh hưởng ứng và hăng hái điing ra làm hậu
thuẫn, khả dĩ tạo thành một sức ép đáng kể đối với giới
cầm quyền, buộc họ phải nghiêm chỉnh thực hiện. Nhưng
nguyên nhân quan trọng nhâ't - có thể nói là chủ yếu - làm
cho các đề nghị mới thời đó thất bại chúih là do thái độ
bảo thủ, phản động của vua quan triều đình, tuy có lúc do
tình thế thúc bách nên có chủ trương một vài đổi mới về
các mặt kinh tế, văn hóa, giáo dục,... nhưng về cơ bản thì
tư tưởng, cũng như trong cơ câu chừửi trị vẫn không hề
thay đổi, nên không bảo đảm cho việc đổi mói được thực
hiện triệt để, trót lọt, thường là nửa chừng bị bỏ dở.
Công cuộc đổi mới cuối thế kỷ XIX ở Việt Nam vì các
hạn chê' ngặt nghèo trên - nhâ't là thiếu sự tham gia của

đông đảo quần chúng - nên cũng chi giới hạn trong một
số người, một bộ phận nhỏ bên trên mà thôi, chỉ là một

179