Page 86 - Giao Thông Kỳ Diệu

2 1 • SÓNG KHÔNG NHÌN THẤY

TRONG KHÔNG GIAN

Thông tín sóng ngắn

Tai và mắt của chúng ta thường nói với chúng ta rằng, thế giới mà chúng ta
đang sống chứa đầy sóng âm thanh và sóng quang học. Thế nhưng tri thức khoa
học lại nói với chúng ta rằng không gian xung quanh ta cũng đẩy dẫy sóng vô
tuyến. Có điểu loại sóng điện này, chúng ta không nhận ra bằng cảm giác quan
được, mà phải có trang thiết bị kĩ thật tức là máy thu phát sóng vô tuyến, phát và
nhận tín hiệu khoảng cách đưa chuyển còn xa hơn cả sóng âm thanh và ánh sáng,
rồi nó lại có thể lập thành hình ảnh nhìn thấy được, âm thanh nghe thấy được.

Khi truyến sóng vô tuyến điện, người ta thường dùng các bước sóng khác
nhau và chia chúng ta mấy loại là sóng dài, sóng trung và sóng ngắn. Bước sóng

của sóng dài là 1.000 - 10.000 m; sóng trung có bước sóng là 100 - 1.000 m, còn
sóng ngắn là 10 - 100 m. Trên sóng dài, còn có sóng siêu dài (còn gọi là sóng vạn
mét) dưới sóng ngắn còn có sóng cực ngắn và vi sóng (bước sóng dưới Im).

Thời kì mới phát minh ra thông tin vô tuyến điện, tất cả các bước sóng áp
dụng đều là sóng trung và sóng dài với bước sóng vài trăm mét đến vài nghìn mét.
Cho đến đầu thập kỉ 20 của thế kỉ XX, một số người nghiệp dư say mê vô tuyến
điện đã phát hiện ra sóng ngắn với bước sóng vài chục mét, có thể truyền đi đến
một khoảng cách xa hơn. Qua nghiên cứu của các nhà khoa học, đến năm 1925,
nhà khoa học Anh là Affton đã chứng minh rằng ở phạm vi 300 km cách bế mặt
Trái Đất có một khoảng không chứa tầng điện li.

Sóng ngắn chính nhờ cào sự phản xạ của tầng điện li mà truyền đi được xa

hơn. Từ bước sóng ngắn vô tuyến điện đã trở thành bước sóng chủ yếu dùng
trong thông tin quốc tế khoảng cách xa, thông tin sóng ngắn nghiễm nhiên lên
ngôi chúa tể về thông tin đường dài.

87