Page 60 - Diện Mạo Và Triển Vọng Của Xã Hội Tri Thức

ỉ

liệu để rút ra các ý kiến đánh giá có khả năng bổ sung cho
nhau. Đấy là điều tra theo bề rộng của không gian. Còn
theo bề dài của thòi gian thì, việc điều tra đối với một sô" đối
tượng trong một khoảng thời gian nhất định cần phải được
bổ sung thêm bằng việc điều tra trong một thòi gian nào đó

nữa để khẳng định cho kết quả điều tra trước đó. Ngoài ra,
chúng tôi xin nhắc lại, việc điều tra lật ngược phương án
cũng sẽ tỏ ra rất bổ ích cho việc củng cô" hoặc kiểm nghiệm
kết quả đã đạt được. (Về điều này, hiện chưa có ai nghiên
cứu so sánh tác động của việc sử dụng internet đôi với người
sử dụng, với tác động của việc họ ngừng sử dụng internet).
Đó chính là lôgích của phép so sánh đa tầng, đa bậc và đa
phương án.

Chúng tôi muôn nói thêm rằng, phương pháp xã hội
học có ưu điểm là nó có thể cho ta những kết quả mang tính
khách quan, vì nó dựa vào những sô" liệu và sự kiện khách
quan. Nhưng vấn đề mấu chốt lại là ở chỗ phải xác định
đưỢc mô"i quan hệ biện chứng giữa các sự kiện khách quan
vối mục đích nghiên cứu đặt ra. Nếu xác định sai mô"i quan
hệ, thì các kết luận rút ra sẽ là không tương thích. Đến đây,
yếu tô chủ quan của nhà nghiên cứu sẽ có một vai trò rất
quan trọng. Điểu này đòi hỏi nhà nghiên cứu phải có một

phương pháp luận rất khoa học.
Như vậy ta có thể tạm gác vấn đề về mốì liên quan giữa
internet vối sự cô đơn và xa lánh, vì đa sô" các nhà khoa học
chưa thâ"y có mối liên quan này. Nghi án thứ nhất về tác
động tâm lý tiêu cực của internet tạm thời đưỢc loại bỏ. Bây
giờ chúng ta hãy xem xét đến một vấn đề thứ hai của khả

60