Page 16 - Diện Mạo Và Triển Vọng Của Xã Hội Tri Thức

đến sẽ là xã hội tri thức. Đó là chưa kể đến việc người ta có
thể lấy tên gọi của dân tộc để đặt cho xã hội của một quốc
gia: xã hội Mỹ, xã hội Nga, xã hội Trung Quốc, xã hội Việt
Nam... (Còn thuật ngữ “xã hội công dân”^ thì không phải là
để chỉ một kiểu hình thái xã hội, mà là một thuật ngữ đưỢc
dùng để chỉ tập hỢp các cá nhân và tổ chức trong quan hệ
phân biệt vối nhà nước. Về' điều này, chúng tôi sẽ trình bày
thêm ỏ chương II).

Tuy nhiên, các hệ thống xã hội khác nhau của các góc
độ tiếp cận khác nhau không trùng khớp hoặc loại trừ nhau
hay phải có quan hệ với nhau. Nghĩa là xã hội nông nghiệp
không nhất thiết trùng khớp chỉ với xã hội phong kiến,
xã hội thông tin hay xã hội tri thức không nhất thiết phải
trùng khớp với xã'hội tư bản hay với xã hội cộng sản. Không
nhất thiết phải quan niệm rằng khi ta nói đến các kiểu xã
hội theo góc độ văn minh thì ta phải loại trừ các kiểu xã hội
theo góc độ quan hệ sản xuất. Cũng không nhất thiết khi
nói đến xã hội tri thức, chẳng hạn, thì phải xét xem nó có

liên quan gì đến các hình thái xã hội, hoặc nó có tương ứng
với một hình thái xã hội nào đó trong hệ thống các hình thái
xã hội xét theo góc độ quan hệ sản xuất hay không. Nghĩa
là ta phải quan niệm rằng các góc độ tiếp cận đa dạng chỉ
có ý nghĩa bổ sung góc nhìn cho nhau mà thôi.
*
Nói đến xã hội thông tin, người ta thường hình dung đó
là một xã hội dựa trên những ứng dụng phổ biến của các

1. Một thuật ngư có xuất xứ từ tiếng nưóc ngoài, còn được dịch là
“xă hội dân sự”.

16