Page 47 - Di Tích Lịch Sử

Đầu năm 1943, thực dân Pháp đưa tù chính trị từ Nhà tù Sơn La vể giam giữ tại
nhà tù Hoà Bình (nằm phía tả ngạn sông Đà) để giảm bớt số lượng, đồng thời chờ điểu
kiện thuận lợi để chuyển bớt di lí một số tù nhân ra giam giữ tại Côn Đảo. Theo Hồi
kí của đồng chí Lê Đức Thọ, nguyên Bí thư Chi bộ Nhà tù Hoà Bình, nguyên Uỷ viên
Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng: “Đến khoảng tháng 4/1943, bọn Pháp
không cung cấp đủ lương thực cho số tù khá đông ở Sơn La, phải chia gân một nửa tù
chính trị vê’ Nhà tù Hoà Bình. Ngót 200 anh em chúng tôi được lệnh chuẩn bị rời Sơn
La. Một chi bộ mới được thành lập... Vể tới Nhà tù Hoà Bình, chi bộ chúng tôi bắt đẩu
hoạt động và trở thành chi bộ đầu tiên của Đảng trên đất Hoà Bình”'.
Những nám 1943 đến 1945, phong trào hoạt động của Chi bộ Nhà tù Hoà Bình phát
triển mạnh do đổng chí Lê Đức Thọ làm bí thư đã có ảnh hưởng sâu sắc đến phong trào
cách mạng ở tỉnh Hoà Bình.
Trên cơ sở hoạt động của Chi bộ Nhà tù Hoà Bình, hai nhiệm vụ thành công nhẫt
của Chi bộ đó là: tuyên truyền cách mạng cho nhân dàn địa phương, gây dựng cơ sở
hoạt động phong trào cách mạng địa phương ở đây và kết nối với Trung ương Đảng.
Thông qua cơ sở quần chúng cách mạng ở thị xã Hoà Bình, Chi bộ Nhà tù đã nối được
đường dây liên lạc với Trung ương, Xứ uỷ Bắc Kì, gia đình chị Hán ở phố Đổng Nhân
và gia đình Chánh Hiệu ở Tây Mỗ (Hoài Đức, Hà Đông) là những đầu mối của đường
dây liên lạc. Qua đường dây này, Chi bộ đã chuyển báo cáo tin tức lên Trung ươngl
Tháng 5/1944, Xứ uỷ Bắc Kì đã cử đổng chí Vũ Đ'mh Bản và đổng chí Vũ Thơ lên phụ
trách phong trào cách mạng ở Hoà Bình, đổng thời chỉ định đổng chí Vũ Thơ phụ trách
chung phong trào cách mạng toàn tỉnh. Hai đồng chí thống nhất phương hướng củng cố mở
rộng phong trào cách mạng ở thị xã và các thị trấn, phát triển cơ sở vào các vùng sâu của đổng
bào dân tộc, tàng cường liên lạc với Chi bộ Nhà tù cùng phối hợp hoạt động. Tình đoàn kết
phối hợp hỗ trợ giữa phong trào đấu tranh trong tù với phong trào cách mạng thị xã thêm
chặt chẽ. Tháng 1/1945, đồng chí Hoàng Quốc Việt (Uỷ viên Ban Thường vụ Tnmg ương
Đảng) thay mặt Trvmg ương Đảng quyết định thành lập Ban Cán sự tỉnh Hoà B'mh gôm 2
đổng chí Vũ Thơ và Vũ Đình Bản. Đổng chí Vũ Thơ được cử làm bí thư.
Tháng 5/1945, Chi bộ thị xã được thành lập do đông chí Nguyễn Đ'mh Khanh làm
bí thư. Từ đây phong trào cách mạng thị xã Hoà Bình ngày càng phát triển mạnh mẽ và
sầu rộng trong quần chúng nhân dân.
Như vậy, có thể nói, di tích nhà tù vừa là nơi ghi dấu tội ác của thực dấn Pháp, đổng
thời chính nơi đã bồi dưỡng rèn luyện những chiến sĩ cộng sản kiên cường, bất khuất giữ
trọn khí tiết cách mạng, đấu tranh vì độc lập tự do của dân tộc.
Hiện nay, dấu tích của Nhà tù Hoà Bình được lưu giữ tại tiểu khu 11 phường Tân
Thịnh, thành phố Hoà Bình. Di tích nhà tù Hoà Bình được xếp hạng Di tích Lịch sử Quốc
gia theo Quyết định số 6/2000 QĐ/BVHTT của Bộ Văn hoá - Thông tin, ngày 13/4/2000.
Nơi đây là địa điểm không thể thiếu cho việc giáo dục lịch sử địa phương cho thế hệ trẻ.

' Dẫn theo, Thu Trang, N hà tù H oà Bình ■ Nơi “những cánh chim báo b ã o ” bay qua; nguồn: http://www.
baohoabinh.com.vn
^ Theo http://sovanhoa.hoabinh.gov.vn

Một «ồ ^í tícVi lỊcVi SVÍ - VÂM VioÁ Việt
c 48 >