Page 61 - Dạy Học Vật Lý

Đanien Gabrien Pharenhai (1686-1736)

Năm 1714 ông đã chế tạo ra hai chiếc nhiệt kế rượu như thế. Nhưng sau đó ông

nhận thấy có những nhiệt độ, như nhiệt độ nước sôi chẳng hạn, nhiệt kế rượu

không đo được. Trong khi đó nếu dùng thủy ngân thay rưọoi thì việc đo nhiệt độ
cùa nước sôi là có thể thực hiện được.

Ngoài ra, theo Pharenhai việc dùng thủy ngân làm vật nhiệt biểu còn có
những ưu điểm vượt trội khác so với rưọoi. Thứ nhất, thủy ngân dễ làm sạch hơn

so với rượu. Thứ hai, thủy ngân dễ đổ vào những ống hình trụ hơn so với rượu.
Năm 1717 Pharenhai chế tạo ra chiếc nhiệt kế thủy ngân đầu tiên, chiếc

nhiệt kế đó là một ống hình trụ gắn vào một bầu nhỏ thường có dạng hình cầu như

bây giờ. Sau khi nhiệt kế thủy ngân của Pharenhai ra đời nó được dùng rất phổ
biến vì dễ dùng và tiện lợi. Tuy nhiên, trong khoảng 18 năm sau khi sáng chế ra

chiếc nhiệt kế thủy ngân đầu tiên, những công đoạn chi tiết chế tạo ra nó vẫn chưa
được phổ biến bởi vì Pharenhai muốn giữ bí mật.

Ngày nay mọi người đều coi rằng Pharenhai là người đầu tiên sáng chế ra
loại nhiệt kế thủy ngân.

Nhiệt giai Pharenhai

Trước khi nói về nhiệt giai Pharenhai, ta hãy nói về nhiệt giai và cách
thành lập nhiệt giai. Đe đo nhiệt độ ta dùng nhiệt kế. Nhờ các vạch trên nhiệt kế ta

đọc được con số chỉ nhiệt độ. Hệ thống các vạch trên một nhiệt kế gọi là nhiệt giai

(cũng gọi là thang đo nhiệt độ).
Có hai cách thành lập nhiệt giai. Cách thứ nhất do Rôbe Bôi (Robert

Boyle), nhà vật lí người Anh, đề xuất. Thành lập nhiệt giai theo cách này thì trước
hết phải chọn một nhiệt độ nào đó làm nhiệt độ mốc. Bôi đề nghị lấy nhiệt độ

đông đặc của nước (hay nhiệt độ của nước đá đang tan) làm nhiệt độ mốc.
Sau đó phải định nghĩa đơn vị nhiệt độ. Tuy nhiên, đó chỉ là ý kiến đề xuất, từ

trước đến nay người ta không thành lập nhiệt giai theo cách này.

61