Page 59 - Dạy Học Vật Lý

Đanien Gabrien Pharenhai (1686-1736)

Bengiamin Ephrêm Crugơ (Benjamin Ephraim Krueger) một chàng trai của một
gia đình dòng dõi quý tộc cũng ở Gơđanxcơ.

Chế tạo nhiệt kế
Cha Pharenhai là một thương nhân giàu có, vì vậy ông có ý định hưóng

cho cậu con cả của mình theo nghề buôn bán của gia đình. Nhưng năm 15 tuổi thì

một việc đau thương lớn ập đến gia đình Pharenhai: cả cha và mẹ ăn phải nấm độc
nên đã ra đi vĩnh viễn trong cùng một ngày, ngày 14 tháng 8 năm 1701. Sau khi

cha mẹ mất, người giám hộ của anh em Pharenhai vẫn tôn trọng ý nguyện của ông
Đanien Pharenhai nên gửi Pharenhai đến Amxtecđam (Amsterdam), Hà Lan, làm

công cho một hiệu buôn và cũng là để học nghề buôn bán và quản lí một hiệu
buôn.

Tuy nhiên Pharenhai không để ý mấy đến công việc buôn bán mà chủ yếu

là quan tâm đến công việc khoa học. Vì vậy, sau thời hạn bốn năm học nghề buôn
bán, Pharenhai không về Ba Lan mà ở lại Amxtecđam và chuyển sang việc nghiên

cứu chế tạo những dụng cụ khoa học. Hầu như suốt đời Pharenhai sống ở

Amxtecđam, nhưng ông cũng đi thăm thú rất nhiều nơi ngoài Hà Lan để quan sát
các dụng cụ khoa học và phương pháp chế tác ra chúng.

Năm 22 tuổi, Pharenhai đến thăm một đài thiên văn Đan Mạch do Ôlơ
Rômơ (Ole Roemer) lãnh đạo. Tại đây Rômơ đã giới thiệu với Pharenhai một

chiếc nhiệt kế rưọoi mà ông đã sáng chế và sử dụng từ năm 1702, nghĩa là từ sáu
năm trước. Những chuyến thăm thú như vậy càng cuốn hút Pharenhai vào lĩnh

vực nghiên cứu khoa học. Thành thử những sáng tạo khoa học của Pharenhai

được tiến hành không phải là ở nơi ông được sinh ra mà hầu hết là ở Hà Lan (và
một phần là ở Anh).

Những hoạt động khoa học của Pharenhai chủ yếu là trong lĩnh vực chế
tạo nhiệt kế và tạo ra nhiệt giai (thang đo nhiệt độ). Nhưng để chế tạo ra nhiệt kế,

59