Page 241 - Dạy Học Vật Lý

Giêm Oat (1736-1819)

Mặc dù Oat đã phải đi lập nghiệp ở ngoài trường đại học Glatxgâu và công

việc kinh doanh bề bộn, nhưng mối
liên hệ của Oat với những nhà khoa

học của trường đại học Glatxgâu thì
chưa bao giờ bị gián đoạn. Một hôm

trong năm 1763, giáo sư Giôn

Anđơxơn (John Anderson) mang đến
cho Oat một vấn đề khá hắc búa, mặc

dù thời gian ấy Oat vẫn còn đang cộng

tác kinh doanh với Cray. Một gian xưởng của Gièm Oat
Vấn đề đó là một số nhược

điểm của chiếc máy hơi nước Niucômen (Newcomen) mà lâu nay phòng thí
nghiệm của trường đại học này vẫn sử dụng. Trong khi làm việc, máy tiêu thụ một

lượng hơi nước rất lófn. Tuy tiêu thụ hơi thì lớn, nhưng nhiều khi sau khởi động,
máy chỉ chạy được vài ba vòng rồi dừng lại. Từ lâu, nhiều người cố tim cách khắc

phục những nhược điểm đó nhưng chưa được. Anđơxơn gợi ý Oat tìm hiểu

nguyên nhân của những hiện tượng ấy và cách khắc phục.
Trước đó Oat đã có nhiều dịp quan sát chiếc máy Niucômen ở phòng thí

nghiệm của trường đại học. Do đó sau khi Anđơxơn gợi ý, Oat nhớ ngay đến một
ý nghĩ thoáng qua trước đây khi nhìn chiếc máy làm việc. Thời gian đó Oat còn

bận việc ở cơ sở kinh doanh cùng với Cray nên lúc ấy Oat chỉ kịp thấy lóe lên
trong đầu một ý nghĩ gì đấy, nhưng rồi ý nghĩ ấy nó tự qua đi, không có dịp nào

trở lại.

Bây giờ nghe kể lại những nhược điểm của máy, bỗng Oat sực nhớ lại
những nhận xét lóe lên khi đó. Oat đề nghị với Anđơxơn cho phép được tiếp xúc

241