Page 99 - Danh Nhân Đất Việt
P. 99
Hữu Trác, bởi ông biết kết hỢp truyền thống dân
tộc với kinh nghiệm thực tiễn. Đồng thòi, ông
cũng khẳng định đứdc bản lĩnh của mình khi cho
rằng: "Thà đắc tội với các bậc tiền bối chứ quyết
không phụ sở học của tôi".
Tuy nhiên, tác phẩm đặc sắc nhất của ông
phải kể đến Thượng Kinh ký sự - tập bút ký kể lại
hành trình của ông lên kinh chữa bệnh cho chúa
Trịnh Sâm và thế tử Trịnh Cán. Ngòi bút của tác
giả kín đáo mà tinh tế. ông có vẻ không phê phán
một cái gì, song những sự việc mà ông vạch ra
một cách chân xác tự nó đã có một ý nghĩa phê
phán sâu sắc. Hình ảnh phủ Chúa hiện lên xa
hoa, cầu kỳ, song những con người trong đó, từ
chúa cho đến đám quan lại... tất cả như vô nghĩa
và đầy bệnh tật. Không thấy ngưòi nào có năng
lực và bản lĩnh. Họ đi đứng trịnh trọng, nói năng
kiểu cách, cái gì cũng có vẻ biết song không biết
cái gì đến nơi đến chốn. Không khí phủ Chúa bao
trùm một vẻ âm u bằng lặng, gây cho người đọc
cảm giác nặng nề khó chịu.
Tập bút ký cũng phác họa được chân dung tác
giả rất rõ ràng - đó là một con người trung thực,
luôn luôn xa lánh xã hội quan tước, thò ơ với danh
lợi, khinh ghét những kẻ ăn trên ngồi trốíc, nhưng
100 ~ữ^nh tUĩÂn 1 /ỉệ t