Page 24 - Tấm Vóc

nói với anh Văn rằng: “Chúng ta vẫn có thể về
dạy Sử và tiếng Pháp mà”.
Tôi gặp anh Văn ít lâu trước khi anh vào
bệnh viện. Anh ngồi trong phòng, anh vừa
tập thiền xong, mặt anh thanh thản một cách
lạ thường, đôi mắt nâu và to vẫn trong suốt.
Tôi nhìn thấy trong đôi mắt ấy tất cả những gì
mà anh đã trải qua trong cuộc đời: những trận
đánh, những quyết định khó khăn, nỗi thương
xót đồng đội...; còn vinh quang, tôi có cảm giác
là anh đã đặt nó ở đâu đấy trong phòng, tôi
GS Đặng Bích Hà - phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp - trước không biết nữa.
bàn thờ Đại tướng tại gia đình.
Một tâm hồn đủ rộng để dành tất cả cho dân
tôi cách xa những điều ấy hàng trăm dặm. Chỉ cho nước; (cho đến gần đây, anh cũng đã làm
có một đêm thức giấc, lúc chừng ba giờ sáng, mọi điều anh có thể); nhưng trong tình cảm lại
tôi thấy lán bên cạnh vẫn đang sáng đèn, tôi không bỏ sót một ai, anh không bao giờ quên
thấy anh Văn ngồi thức trên bàn làm việc, đôi một đứa cháu nhỏ ở xa trong một ngôi làng
mắt nâu rất trong của anh vẫn sáng rực. Chắc hẻo lánh. Còn đối với chị tôi, đó là mối tình
anh đang đọc một mệnh lệnh rất quan trọng, đẹp nhất mà tôi được biết. Hôm vừa rồi, đứa
còn anh thư ký trẻ mắt nhắm nghiền, tay vẫn cháu gái của tôi nói với tôi: cách đây dăm bảy
đánh lia lịa trên máy chữ. Tôi không hề biết là năm, có một lần mẹ nó đến dẫn bà Hà đi cắt
những trận đánh lớn sắp bắt đầu. tóc. Lúc bà ra đi, ông hỏi: “Mấy giờ Hà về?” Bà
Đến nay đã rất nhiều năm trôi qua. Cuộc đời Hà trả lời: “Hà sẽ về muộn, anh ăn cơm trước
của mỗi chị em chúng tôi đã trải qua những đi”. Ông đặt tay lên tay bà và nói rằng: “Anh
thăng trầm, những vui buồn như nó vẫn thường sẽ đợi”. Một mối tình qua bao năm tháng vẫn
có trong cuộc đời mỗi người. Cách đây không nguyên vẹn như thời ở Liễu trang.
lâu, tôi đến chơi với chị tôi. Chị tôi bây giờ ít Tháng 12.2006, chị em chúng tôi mang hoa
nói hơn trước nhiều. Chị đang soạn lại những đến chúc mừng ngày hôn lễ kim cương của anh
sách báo cũ (như xưa kia chị soạn lại thư và chị. Anh Văn nói: “Đối với anh, ngày nào cũng
ảnh). Chị dừng lại và nói với tôi: “Chị thương là ngày hôn lễ kim cương”.
Hồng Anh lắm”(8). Tôi hiểu điều đó, nhưng tôi Ghi chú:
vẫn nói: “Dù sao Hồng Anh cũng đã ngoài bảy 1) Tên gọi thân mật của Đại tướng Võ Nguyên Giáp
mươi”. Chị nói: “Nhưng ba nó vẫn còn sống mà (2) Ông Hồ Phi Thống – một nhà Hán học uyên thâm
nó đã mất, đó là một điều đau lòng”. (3) GS Đặng Thai Mai – nhà lý luận văn học, nguyên bộ trưởng
Trước khi về tôi hỏi: “Cuối cùng thì ý nghĩa bộ Giáo dục Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hoà
(4) Nay là đường Bùi Thị Xuân thuộc quận Hai Bà Trưng, Hà Nội
cuộc đời là thế nào hả chị?” Chị tôi đáp: “Ý (5) Lạc rang
nghĩa cuộc đời của chị là đã có anh Văn”. Trên (6): Ông Trần Duy Hưng (1912 – 1988), thị trưởng Hà Nội đầu
đường về, tôi nhớ lại ước nguyện của chị tôi tiên của Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hoà và là chủ tịch
vào một buổi chiều sau cơn bão ở Sầm Sơn, lâu nhất của UBND TP. Hà Nội.
(7): Bà Thục Viên (1903 – 1984), đại biểu quốc hội đầu tiên của
đã từ lâu lắm. Tôi nghĩ chị tôi vẫn đã đạt tới Việt Nam, bầu ngày 6.1.1946.
ước nguyện đó, bởi sự nghiệp không chỉ là (8): GS.TS khoa học toán – lý Võ Hồng Anh, con gái duy nhất
phần rực rỡ đầy hào quang, mà có thể chỉ là rất của đại tướng Võ Nguyên Giáp và người vợ đầu tiên, nhà cách
khiêm nhường âm thầm, miễn là có ích; đó vẫn mạng Nguyễn Thị Quang Thái, hy sinh ở nhà tù Hoả Lò năm
1944. Võ Hồng Anh sinh năm 1941, mất năm 2009.
là sự nghiệp cao quý. Tôi nhớ có lần chị tôi đã Nguồn: Sài Gòn Tiếp Thị

Đại tướng Võ Nguyên Giáp Trang 24