Page 117 - AllbertEstens
P. 117

chay xa ngUdi quan sät vä giäm di trong triidng hdp ngiidc lai),



                                                       chüng to räng cäc thien hä dang chay xa nhau ra vöi töc do ti le




                                                       vöi  khoäng cäch  giäa chüng (dink luat Hubble)  vä  nhii vay co




                                                       nghia  lä  vü  tru  cüa  chüng  ta  dang  nö  ra,  dieu  mä



                                                       Friedmann lin  dau tien da tim ra bang tinh toän.






                                                                         Sau cäc khäm phä ly thuyet vä bäng chüng thtfc nghiem



                                                       tren däy, Einstein da than räng viec ong diia them häng so' A lä




                                                       "sai lam ngd  ngän nhat trong ddi"*\ Mac dau vay, cäi häng so




                                                       ”sai lam” äy, theo nhüng huöng nghien cüu khäc nhau, trong vü




                                                       tru hoc  cüng nhii  trong vät  ly  hat,  vän  dvidc  nhieu  ngifdi  tim



                                                       cäch khai thäc,  do chö,  cän cü väo nhüng nguyen ly tong quät




                                                       (tinh  doi xüng),  sil ton  tai cüa  no lä  dUcfc  phep.  Vüa  m6i  däy,



                                                       sau khäm phä bat ngd näm 1998 ve s\i nd ngäy cäng nhanh cüa




                                                       vü tru (vü tru gia töc), no da noi bat len nhu lä nguon cüa mot




                                                       näng lUdng bi mat tao ra luc däy dän den sil täng nhanh do.





                                                                         Cäc mö hinh vü tru xäy dung tü ly thuyet tUdng doi rong




                                                       ve cd ban bao gom 3 thänh phan [2]:






                                                                         - Hinh hoc cua khöng-thdi gian;


                                                                                                                                                                 V

                                                                         - Täc dung cüa hap dän (qua sii cong cüa khong-thdi gian);






                                                                         - Cäc tinh chä't tong the cua vat chat vä näng liidng.





                                                                         TrUöc het lä hinh hoc cüa khong-thdi gian.  Hinh hoc näy




                                                        co dang ddn gian khi äp dung nguyen ly vü tru  hoc noi rang



                                                       vü  tru  tren  cäc  quy  mö  lön  lä  döng chat  vä dang htidng.  Gia




                                                        thiet näy da diidc diia ra tü cäc cong trinh dau tien cüa Einstein




                                                       khöng düa tren cäc quan sät mä chi nham ddn gian höa cäc tinh




                                                        toän. Ngäy nay no diidc xem lä co chüng cö tü cäc quan sät ve vü



                                                       tru cua chüng ta, kich thtföc cüa vü tru näy väo cd 3000 Mpc ~ 1028



















                                                           Theo löi                     lai cüa G. Gamow.






                                                                                                                                                                                                                                                115
   112   113   114   115   116   117   118   119   120   121   122