Page 108 - AllbertEstens

cách tin cậy. Trong công trình vừa công bô' năm 2004, Ciufolini

và Pavlis [13] (giới thiệu trong [14]), cũng với các vệ tinh

LAGEOS, nhò sủ dụng một mô hình trọng lực Trái Đất có độ

chính xác tốt hơn (thu được nhờ các vệ tinh GRACE), đã có thể

tiên đoán quỹ đạo của các vệ tinh với sai số chỉ vào khoảng 3cm

đốỉ vối một cung 15 ngày, tức là tương ứng vổi khoảng nửa mas

ở độ cao của các vệ tinh.
« •

Hiệu ứng Lense-Thirring được xác định theo công thức Q

= 2J@/[a3(l-e2)3/2], trong đó f ì là tỉ suất thay đổi kinh độ của tiết

điểm, là mômen xung lượng của vệ tinh, a và e theo thứ tự là

bán trục lớn và tâm sai của quỹ đạo vệ tinh. Các tác giả đã phân

tích các sô" liệu định tầm bằng lade từ tháng 1-1993 cho đến

tháng 12-2003, tương ứng với khoảng 1 triệu điểm chuẩn, tức là

khoảng 100 triệu quan sát định tầm bằng lade từ hơn 50 trạm

quan sát từ mặt đất trên khắp thê giới. Hiệu ứng Lense-

Thirring theo tiên đoán của lý thuyết tương đối rộng đối vối tổ

hợp các kinh độ của tiết điểm của hai vệ tinh LAGEOS là 48,2

mas/năm; còn theo quan sát là 47,9 mas/năm, có nghĩa là kết

quả quan sát tương ứng với 99% kết quả tính toán. Với các sai

sô" đã xác định là ± 5%, hay tính già ra là ± 10% để kể thêm các

nguồn sai số được đánh giá thấp hay không biết, kết quả thu

được, theo các tác giả công trình, đã xác nhận sự đúng đắn của

lý thuyết tương đối rộng. Đây còn là lần đầu tiên mà hiệu ứng

Lense-Thirring được xác nhận với độ chính xác chấp nhận được.

Một sự xác nhận vối độ chính xác cao hơn là 1% hiện đang được
• ■ » • « L I 9
chờ đợi vối vệ tinh Gravity Probe B vừa được đưa lên quỹ đạo

cực tháng 4-2004.

d) Sự biến thiên khả dĩ theo thời gian của hằng số hấp

dẫn

Năm 1937, p. A. M. Dirac đã nêu ý kiến hằng số hấp dẫn

có thể không phải là hằng sô. Ồng nhận xét rằng tỉ sô không thứ

1 0 6