Page 106 - AllbertEstens

được khi các phần của chùm lade kết hợp với nhau. Theo một

thông báo gần đây tại Hội nghị Hội Vật lý Mỹ tháng 4-2003

[11], thiết bị đã chạy trong 17 ngày trong tháng 8-2002 nhưng

người ta không thấy có dấu hiệu gì vể sóng hấp dẫn. Điểu này

không nhất thiết có nghĩa là thí nghiệm đã thất bại, vì trong lần

chạy đầu tiên này người ta mới chỉ thực hiện được khoảng

1/100 độ nhạy đã dự kiến.

Một thiết bị khác, LISA (Laser Interferometer Space

Antenna), một nhóm 3 trạm vũ trụ được dự kiến sẽ xây dựng,

sẽ có thể đo được sóng hấp dẫn trong khoảng từ 0,0001 đến 1

Hz. Cũng như LIGO, LISA sẽ đi tìm sóng hấp dẫn từ chuyển

động của các thiên thể trên quỹ đạo, từ sự kết nhập

(coalescence) và từ va chạm của các vật thể có trưòng hấp dẫn

mạnh như sao nơtron và lỗ đen.

Vừa mới đây, lần đầu tiên ngưòi ta đã phát hiện được một

hệ punxa đôi trong đó cả hai thành phần đều là punxa (sao thứ

nhất phát hiện năm 2003, sao thứ hai năm 2004) (A. G. Lyne et

al., Science, 303, 1153,-2004), nhờ đó quỹ đạo của cả hai sao đều

có thể đo được với độ chính xác cao. Hệ mói này lại ở gần Trái

Đất rất nhiều (khoảng 1500 năm ánh sáng), nhờ vậy việc kiểm

tra lý thuyết tương đổì rộng sẽ có thể thực hiện được với độ

chính xác cao hơn khi sử dụng hệ punxa Hulse-Taylor [12].

c) Sự kéo theo hệ quy chiếu (hiệu ứng Lense - Thirring)

Như đã biết, trong lý thuyết tương đôi rộng, không-thòi

gian đã trở thành một biến động lực gắn liền vối vật chất. Vật

chất chuyển động sẽ có đóng góp vào trường hấp dẫn (làm cong

không-thời gian), tương tự như điện tích chuyển động có đóng

góp vào từ trường. Hiện tượng này do đó được gọi là sự hấp dẫn

từ (gravitomagnetism), một trường hợp riêng là sự biến dạng

của không-thời gian do một khôi lượng quay gây ra, sự biến

dạng này có thể ảnh hưởng đến một con quay hồi chuyển ở gần

104