Page 101 - AllbertEstens

- Sự kéo theo hệ quy chiếu (hiệu ứng Lense-Thirring);

- Sự biến thiên khả dĩ theo thòi gian của hằng sô" hấp dẫn.

a) Sự trễ của tiếng vọng rađa từ hành tinh (phép thử thứ

tư)

Các phép thử kinh điển đã giới thiệu ở trên chỉ đề cập

dạng của các quỹ đạo ánh sáng và hành tinh, không xét việc đo

chuyển động như là một hàm của thời gian. Việc này chỉ được

đặt ra khi nó trở thành khả thi nhờ sự phát triển của điện tử

học tốc độ cao và rađa công suất cao từ giữa những năm 1960.

Irwin Shapiro, tác giả của tổng quan [2] được sử dụng trong bài

này, vào năm 1964 đã công bô' để xuất của ông về một phép thử

mới lý thuyết tương đối rộng (ông gọi là phép thử thứ tư) dựa

trên việc đo sự chậm trễ của tín hiệu rađa phát ra từ Trái Đất

m • m m A

đi đến một hành tinh nhóm trong (hành tinh trong khoảng giữa

Trái Đất và Mặt Trời, thí dụ Sao Thủy) và phản xạ trở lại Trái

Đất, sự chậm trễ này là hệ quả của sự lệch đưòng đi do ảnh

hưởng hấp dẫn của Mặt Trời.

Shapiro đã kể lại sự hình thành ý tưỏng về phép thử thứ

tư như sau [2];

"Tôi đã tham dự những buổi thuyết trình buổi chiều trong

thời gian 1961-1962 của một nhóm ở MIT [Viện Công nghệ

Massachusetts] về các kết quả của họ về một sô dự án nghiên

cứu tiến hành dưới sự bảo trợ của các cơ quan cộng tác của

DOD [Bộ Quốc phòng Mỹ]. Đã có một buổi thuyết trình về đo tốc

độ ánh sáng; người báo cáo, George Stroke, đã nói đôi chút về sự

phu thuộc của tốc độ vào thê hấp dẫn. Nhận xét này làm tôi

ngạc nhiên và tôi đã theo đuổi nó qua việc on lại' kiến thức

của tôi về lý thuyết tương đối rộng và thấy rõ như sau: Trong khi

tốc độ của ánh sáng đo cục bộ trong một hệ quán tính có cùng

giá trị ở mọi nơi, đã kê các sai sô đo, thì thời gian lan truyền

99