Page 125 - 100 Điều Cần Biết Về Phong Tục Thờ Cúng

cá này luôn cứu giúp người lâm nạn khi đi biển và xưa
nay chưa hề thấy loài cá này hại ai bao giò.

Thỉnh thoảng một vài Cá ô n g chết từ ngoài khơi
trôi dạt vào bờ, ngư dân trông thấy liền hỢp lực với
nhau đưa "ông" lên bãi rồi lo tổ chức mai táng. Cá ô n g
chết như th ế gọi là "ông" lụy. M ùa gió Đông Bắc là mùa
"Ông" lụy nhiều nhất. Theo sự tin tưởng của ngư dân,
sở dĩ "Ông" lụy là do mấy nguyên nhân sau: Một là
"Ông" quá lớn tuổi, sức đã kiệt; hai là bị các loài cá khác
ép gây thương tích, lâu ngày thịt bị thối rữa đến chết;
ba là "Ông" bị gió bão đánh dạt vào bờ rồi va vào ghềnh
đá rồi chết.

Tục lệ từ lâu quy định rằng, hễ ai trông thấy "ông"
lụy trước tiên thì người ấy được quyền làm chủ tang
(trưởng tử), kêu gọi toàn thể dân làng và các phương
tiện đóng góp tiền bạc để chôn cất. Ngư dân tin rằng, ai
được làm chủ tang sẽ gặp nhiều may mắn, làm ăn thịnh
vượng, ngư dân Nam bộ còn tin, cá "ồng" lụy ở đâu thì
dân làng ở đó có vận may. Trong lễ tang Cá ông, người
chủ tang được xem như con trưởng, phải chít khăn
tang, mặc áo gai, có bổn phận lo an táng cho chu đáo.
Hầu hết các lăng miếu Nam bộ thò Cá ô n g đều có
ngọc côt. Đầu cá ồ n g được trùm vải đỏ. Lăng "ông"
thường có ba phần: phần chính là lăng - nơi để xương
Cá Ong, thường là cả bộ xương hay một phần của bộ
xương; một bên là bàn thò tả lý ngư (tức một hộ vệ của
Cá Ông), một bên là bàn thò hữu lý ngư (cũng là một hộ
vệ của cá ông). Một bộ xương của Cá ô n g phải là một bộ
xương th ật chứ không phải là vật tượng trưng.

126