Page 59 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

mẫu lý tưởng, song vẫn có nhũng nét rất riêng. Từ vua đứng đầu
cho đến tam công, cửu khanh... và cách thức, cơ chế hoạt động của
tổ chức bộ máy nhà nước phong kiến tập quyển tập trung ở 6 bộ lớn
của triều đình. Bộ Lại được coi là đầu triều, chủ yếu lo giúp vua tổ
chức bộ máy, cắt đặt quan chức, kết hợp với các bộ khác tuyển chọn
hiền tài, đánh giá quan lại. Bộ Lễ giúp vua lo việc lễ nghi, triều tiết,
phép tắc hành xử, ngoại giao, giữ gìn riềng mối, tu soạn sử sách và
giáo dục nhân dân. Bộ Công giúp vua lo việc phát triển kinh tế, chủ
yếu là nghề thủ công và nghề buôn bán. Bộ Binh giúp vua lo toàn bộ
vaệc binh chiến của đất nước, tổ chức xây dựng quân đội, rèn binh
luyện tướng, xây dựng hậu phương chiến tranh... Bộ Hộ giúp vua
quản lý đinh điền, hộ, hôn, tài sản, nôi triều đình với các đdn vị
hành chính và lo việc giữ gìn an toàn xã hội. Bộ Hình giúp vua lo
việc giũ gìn kỷ cương phép nước, đặc biệt là nhà Lý đã định được
"Hình thư”, nhà Trần định được “Hình luật” để quản lý đất nước.
Việc phân định các địa giói hành chính, quy hoạch các định chê vê
quản lý đinh điền là những bước tiến rết tiêu biểu.
Tuy có sự mô phỏng, song về phương diện xã hội - chính trị, mô
thức tổ chức nhà nước phong kiến tập quyển Việt Nam cũng có
những nét sáng tạo. Cũng là vua đứng đầu, song vua không vượt
hoàn toàn ra ngoài vòng kỷ cương, phép nước. Cũng là chế độ Thái
thượng hoàng, song không phải để cộng quyển hay phân quyển mà
đê đào luyện ngôi kế vị. Chế độ tự quản ở làng xã được khuyến
khích tối đa đế tạo sức mạnh tổng hợp làm hậu thuẫn cho sự vững
vàng của nhà nước trung ương. Đáng chú ý là phép vua (hình luật)
thường liên kết chặt chẽ với lệ làng (hương ước) để vừa tôn tạo vị thế
của cả làng và nước, vừa làm nhẹ gánh quản lý xã hội của triểu
đình. Đặc biệt, trong xử trí chính trị - quân sự, việc nhà vua phong
thái ấp cho các vương hầu, phân quyền quản lý quân đội có tác dụng
lớn để xây dựng nhiều thứ quân trong đánh giặc giữ nước.
Vê đời sông văn hóa - xã hội, đây cũng là thòi kỳ có sự phát
triển m ạnh mẽ, Trong đời sống xã hội, cộng đồng, từ nhà nước đến

61