Page 180 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

Đô đốc Thôi Tụ và Thượng thư Hoàng Phúc cô' liểu chết về thành
Xương Giang. Nhưng thành Xương Giang đã bị quân ta hạ từ
trưóc. Địch hoang mang phải “đắp lũy ngoài đồng để tự vệ”. Đạo
quân do Lê Sát, Lưu Nhân Chú chỉ huy cùng các đạo quân khác
nhanh chóng hình thành thế trận bao vây, ép chặt địch. Ngày 3
tháng 11 năm 1427, quân dân ta được lệnh tổng công kích, phá tan
toàn bộ viện binh của giặc ở Xương Giang, giết hdn 5 vạn tên, bắt
sỗng Thôi Tụ, Hoàng Phúc và hơn 3 vạn tù binh, thu nhiều vũ khí,
quân nhu.
Về vai trò của Lê Sát trong trận Chi Lăng - Xương Giang, sử gia
Phan Huy Chú viết: “Khi đại tướng quân nhà Minh là An Viễn hầu
Liễu Thăng đem 20 vạn quân sang xâm lược; chúng sắp đến, vua sai
ông cùng Lê Nhân Chú phòng giữ các ngả, bọn Sát đem binh và voi
đến ải Chi Lăng mai phục để đợi. Thăng vốn khinh người nước ta
yếu ớt, [vả lại] mới đến, khí thế đang thịnh, ông [Lê Sát] bày mưu
đe cho giặc thấy mình yếu đê sinh kiêu, sai viên tướng coi giữ Lạng
Sơn nhủ giặc vào sâu mãi. Giặc tiến tranh cưâp cửa quan. Bọn ông
sai quân bản bộ ra đánh giả thua chạy. Thăng tự thân thúc quân
đuổi theo. Khi vào đến chỗ mai phục, bọn ông tung quân bôn mặt
đêu dậy. Quân Minh thua to, [quân ta] chém Thảng ở núi Mã Yên
và quân sĩ hơn vạn thủ câp. Vài ngày sau lại đánh, lại phá được,
chém Bảo Định bá Lương Minh. Bọn Thôi Tụ cầm hậu quân của
Thăng không còn kế nào nữa, đành dẫn quân lui, vừa đánh vừa
chạy. Hôm sau, ông lại đánh, lại phá tan, chém được hơn 2 vạn
người, trâu bò lừa ngựa và quân khí thu được vô kể. Lúc ấy, các
quân nối nhau kéo đến thủy, lục bao vây, quân Ngô phải đắp lũy
giữa đồng [bên thành] Xương Giang. Đến tháng 10 bọn ông tiến
công phá tan được, chém hơn 5 vạn thủ cấp, bắt sông được bọn đô
đốc Thôi Tụ, thượng thư Hoàng Phúc, và quân giặc trên 3 vạn
người, còn quân nhu thì không biết bao nhiêu mà kể”1.

1. Phan Huy Chú: Lịch triều hiến chương loại chí, Sđd, t.l, tr. 258.

182