Page 245 - Vũ Trụ Và Hoa Sen

v o TRỤ VÀ HOA SEN

Nếu như tri thức cảm giác đáp ứng tốt cho những nhu
cầu sinh học - hẳn là hữu ích nếu chúng ta biết quả táo rơi
để né và tránh bị thương - thì tri thức tinh thần kliông phải
như vậy. Khi một vật phóng về phía ta, thay vì suy nghĩ và
tính toán quỹ đạo của nó, chúng ta phản ứng một cách theo
bản năng để tránh nó. Klii ta nhảy qua một cái hố, theo bản
năng chúng ta sẽ lấy đủ đà để có thế nhảy được sang phía
bên kia mà không cần phải phân tích tình huống theo các
định luật cơ học và hấp dẫn. Hành vi theo bản năng này
củng tương tự như với động vật: một chú chó nhảy lên để
đớp trái bóng đương nhiên không biết gì về các định luật
vật lí; một con bướm đập cánh để bay lên không biết gì về
các nguyên lí khí động học; các chú ong xây tổ không quan
tâm tới các quy tắc kiến trúc. Tri thức trực giác được ghi sẵn
trong gen của chó, bướm và ong, cũng như bản năng của
chúng ta, được tạo bởi kinh nghiệm của tổ tiên xa xưa, đều
có bàn chất di truyền.
Cuộc đấu tranh sinh tồn không cần tới tri thức về các
định luật lan truyền của ánh sáng, cũng như không cần
hiểu sự hình thành của vũ trụ, các thiên hà hay lỗ đen. Một

hiểu biết sâu về cấu trúc nguyên tử hay tế bào không có ích
lợi ngay lập tức trong việc cạnh tranh các tài nguyên hạn
chế. Xét cho cùng, trong hàng triệu năm, những con người
đầu tiên đâu có cần tới những tri thức đó. Nếu chỉ tri thức
có được do cảm giác về thế giới là cần thiết cho sự tồn tại,
nếu chi cần nó là đủ đáp ứng cho các nhu cầu sinh học, thì
tại sao con người lại có "khả năng đáng kinh ngạc" là hiểu

252