Page 91 - Văn Hóa Tộc Người Nùng

(Me Bjóc) cho đứa trẻ sơ sinh. Trong lễ cúng Mụ,
bên ngoại đóng vai trò quan trọng. Theo tục lệ,
nếu là đứa cháu đầu lòng, bên ngoại đem một con
lợn, một đôi gà và một làn bánh giầy nhuộm
phẩm đỏ mặt trên cùng hoa giấy, ô"ng cắm hương
sang nhà con rể lập bàn thò Mụ cho cháu, ồng
ngoại đem cái bàn thò Mụ và tự tay đặt bàn thờ
này. Trên ô"ng hương, nếu là con trai, cắt hai
bông hoa to cắm vào; nếu là con gái, cắt các bông
hoa nhỏ hơn, mảnh hơn. Bàn thò Mụ được lưu giữ
thờ cúng cho đến khi người con út trong gia đình
lấy vỢ - lấy chồng mới bỏ đi.
Vai trò của nhà ngoại trong việc cúng Mụ đối
với trẻ sơ sinh để lại dấu ấn đậm nét của một
truyền thống mẫu hệ từ rất xa xưa. Nó đã tồn tại
rất lâu ngay cả trong lòng của một xã hội phụ hệ
vững chắc. Khi đứa bé được một tháng tuổi, gia
đình làm lễ đầy tháng ("óc bươn"). Người ta tổ
chức một buổi làm then nhằm cầu an giải hạn,
mong thánh mẫu gia tiên cho cháu bé luôn được
khỏe mạnh. Lễ làm to hay nhỏ tùy theo khả
năng của từng gia đình. Nếu là con trai, ông
ngoại làm cho cháu một cái nôi, bà ngoại tặng
cháu một cái địu, mặt địu bằng thô cẩm. Ngày
đầy tháng, người mẹ thường dịu con ra khỏi nhà
một quãng gọi là "khai bươn" rồi mới trở về, với ý
nghĩa kết thúc thời gian ở cữ. Và người ta bắt
đầu cắt tóc cho con, tóc được thu lại để cất đi,
đồng thời bớt một chỏm trên đỉnh đầu làm nơi
trú ngụ của hồn vía.

89