Page 98 - Vấn Đề Bảo Vệ Quyền Sở Hửu Trí Tuệ

98 VẤN ĐỀ BẢO VỆ QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ ... THƯƠNG MẠI

nhân đầu tiên gây ra mâu thuẫn giữa các nước. Mâu thuẫn lớn nhất là
trong khi các quốc gia giàu có luôn kêu gọi đẩy nhanh quá trình xây dựng
hệ thống bảo hộ SHTT mạnh để đảm bảo lợi ích của mình thì các nước
nghèo lại muốn trì hoãn quá trình này để tạo điều kiện cho các doanh
nghiệp trong nước tìm kiếm và khai thác lợi ích từ các kẽ hở của hệ thống
SHTT chưa hoàn thiện. Do vậy, các quốc gia phát triển và các quốc gia
kém/đang phát triển sẽ phải mất rất nhiều thời gian để đi đến những thỏa
thuận hợp lý, có lợi cho cả hai bên trong lĩnh vực này.

Một vấn đề nảy sinh khác là chính bản thân các công ước quốc tế. Các
công ước quốc tế hiện nay, chủ yếu do WIPO (Tổ chức thế giới về Quyền
Sở hữu trí tuệ) điều hành, có ba nhược điểm sau:
(a) Các tiêu chuẩn bảo hộ thường yếu, chung chung, mới chỉ nhấn
mạnh vào đối xử quốc gia và công nhận quyền ưu tiên.

(b) Không đưa ra thủ tục cụ thể để giải quyết tranh chấp quốc tế,
thường đưa về các quốc gia.
(c) Rất khó chỉnh sửa một cách nhanh chóng khi có các văn bản mới
xuất hiện.
TRIPs là một hiệp ước quốc tế có đôi chút khác biệt. TRIPs (Trade-
Related Aspects of Intellectual Property Rights) gồm 7 phần, 73 điều, bao
chứa tất cả các khía cạnh của Quyền SHTT. Lý do quan trọng nhất khiến
Hiệp ước TRIPs có tính hội nhập là nó quy định các tiêu chuẩn tối thiểu về
một hệ thống SHTT để các quốc gia xây dựng chứ không dừng lại ở việc
công nhận lẫn nhau như các hiệp ước về SHTT và bảo hộ Quyền SHTT
trước đây. TRIPs đưa ra quy định nếu các quốc gia muốn gia nhập WTO
(một tổ chức mà tư cách thành viên sẽ đem lại cho các quốc gia nhiều lợi
ích), thì phải là thành viên của Hiệp ước TRIPs. Đây cũng là một xu hướng
được các nước giàu áp dụng nhằm gây sức ép đối với các nước nghèo.

Người ta vẫn tưởng rằng một hiệp ước quốc tế gắn liền với tổ chức
thương mại quốc tế lớn nhất hiện nay chắc chắn sẽ đem lại lợi ích cho cả
nước giàu và nước nghèo. Song sự thật là tiếng nói của các nước giàu
trong WTO vẫn lất át các nước nghèo, tức là TRIPs mới chỉ đảm bảo
quyền lợi của các nước giàu, các nội dung của TRIPs có lợi nhiều cho các
nước giàu, và vì thế, không thu nhận được sự ủng hộ từ phía các nước
nghèo. Về bản chất, mục đích của TRIPs là xây dựng trong lòng các nước