Page 105 - Tuổi Trẻ Hoàng Văn Thụ

Thụ ngắm kỹ ngọn núi tròn lù lù vờn bóng xuống che kín một quãng đƣờng số 4, chỗ xóm

Khơ Đa lên.
Thụ nhìn một lát, rồi hỏi Mã Hợp:

- Núi đá kia có hang không?
- Hang Áng Cúm đấy.

- Mã Hợp lên hang Áng Cúm bắt tắc kè bao giờ chƣa?
- Nghe nói ngày xƣa các cụ có chạy loạn lên thôi, nói hang to lắm, cả làng vào đƣợc, bắc cối

giã gạo đấy, lại có suối trong hang, tha hồ ở hàng tháng cũng đƣợc.

- Hay!
- Hay gì kia?

Thụ bảo Mã Hợp:

- Mai ta lên hang Áng Cúm.
Hôm sau, Thụ và Mã Hợp đi sớm.

Những cái hang trong các ngọn núi đá rỗng ở Lạng Sơn có một cuộc sống nghìn năm, đã nhà
khảo cổ nào hiểu hết chƣa, không biết, nhƣng ngƣời ta chỉ biết những toà nhà của con ngƣời thời

tiền sử, đến bây giờ vẫn là nơi cho ngừời ta chạy cƣớp, nơi giấu của, nơi âm thầm và trung thực
giữ những của cải còn lại, che chở cho lòng mong muốn và chí khí, tinh thần không chịu khuất

phục của con ngƣời sống vất vả chống thằng Tây, thằng kẻ cƣớp và các quan quân trên biên giới.

Ngƣời bắt tắc kè hay trèo lên hòn đá tảng cao để tìm ra hang mới. Lên chỗ thật hóc hiểm,
tƣởng chƣa ai vào bao giờ, nhƣng đến khi đốt đuốc dọc các khe, thấy cái cối đá, cái chày gỗ đã

mủn và đá xếp bậc thành giƣờng cẩn thận. Có khi còn xƣơng ngƣời -ngƣời lớn, trẻ con, xƣơng
dài ngắn chồng đống. Trông vẫn nguyên, nhƣng động đến thì nát rơi ra nhƣ bụi. Đấy là hang mà

ngƣời cả làng chạy vào rồi bị cƣớp lấp cửa. Đấy là ngày xƣa, quan quân đánh nhau, đám thua
chạy vào hang, bị chẹn cửa. Hay đấy là những thù làng truyền kiếp, làng đƣợc khuân đá lấp cửa

hang cho làng thua chết hết. Và những vách đá ẩm ƣớt kia đã chứng kiến đời này qua đời khác

bao nhiêu mƣu chƣớc dựng cờ khởi binh, nhƣng rồi việc lớn không thành. Ngƣời tráng sĩ ở mãi
trong hang, chết lặng lẽ.

Trông ngƣợc lên ngọn núi lớn, chỉ thấy cây si, cây duối cằn cỗi mọc từ trong đá, cũng xám

màu đá, giữa lƣng đá toác một cái miệng lớn, chếch thoai thoải xuống nhƣng đứng dƣới không
trông thấy.