Page 46 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

CHƯƠNG 3. Điều ngạc nhiên của Solow: Đầu tư không phải là chìa khóa cho
tăng trưởng

Các chính trị gia ở đâu cũng giống nhau. Họ hứa xây cầu, ngay cả ở những nơi chẳng
có sông.

– Nikita Khrushev

Nhà kinh tế đoạt giải Nobel, Robert Solow đã viết về thuyết tăng trưởng trong hai bài
báo năm 1956 và 1957. Kết luận của ông đã và đến bây giờ vẫn làm nhiều người ngạc
nhiên: đầu tư vào máy móc không thể là nguồn gốc của tăng trưởng lâu dài. Solow

cho rằng nguồn gốc duy nhất có thể cho tăng trưởng lâu dài là thay đổi công nghệ.

Trong bài viết năm 1957, Solow đã tính rằng thay đổi công nghệ chiếm đến 7/8 tăng
trưởng bình quân trên mỗi người lao động của Mỹ trong nửa đầu thế kỷ XX.

Mặc dù các nhà kinh tế đã áp dụng (và vẫn còn áp dụng) mô hình tăng trưởng của
Solow cho nhiều nước nghèo, nhiều người thấy khó chấp nhận quan điểm của ông là

thay đổi công nghệ, chứ không phải là đầu tư, là động lực tăng trưởng lâu dài. Trong
khi các nhà kinh tế phát triển dần dần từ bỏ quan điểm của Harrod-Domar rằng tăng

trưởng tỷ lệ thuận với đầu tư trong thời gian ngắn hạn, họ vẫn tiếp tục tin rằng đầu tư
là yếu tố quyết định tăng trưởng lâu dài.

Các nhà kinh tế gọi lòng tin rằng tăng nhà xưởng và máy móc sẽ quyết định tăng
trưởng là trào lưu vốn chính thống (capital fundamentalism). Liệu trào lưu vốn chính

thống nắm vai trò gì được tranh luận quyết liệt trong tài liệu học thuật về tăng trưởng;
chúng ta sẽ thấy trong chương tới điều gì sẽ xảy ra khi khái niệm “vốn” được mở

rộng, bao gồm các kỹ năng và học vấn – nguồn vốn con người. Trong chương này,
chúng ta sẽ thấy trào lưu vốn chính thống sẽ mâu thuẫn như thế nào với nguyên tắc

“người ta phản ứng với những khuyến khích”.
Nhưng trong các thể chế tài chính quốc tế, trào lưu vốn chính thống rất ít bị nghi ngờ.

Qua các báo cáo gần đây của họ, người ta thấy những lời phát biểu như: “Kinh
nghiệm điều chỉnh của các nước châu Phi cận Sahara cho thấy để đạt tăng trưởng

GDP thật sự theo đầu người, tích lũy tư nhân và đầu tư là then chốt” (IMF, năm

1996). Mỹ La tinh cũng phải gặp “thách thức duy trì mức đầu tư cần thiết để tiếp tục
tăng sản lượng” (Ngân hàng Phát triển liên Mỹ, năm 1995). Ở Trung Đông, “cải thiện
hiệu quả đầu tư – cả nhân lực lẫn vật chất – là một yếu tố quan trọng quyết định… khả

năng phát triển của khu vực” (IMF, năm 1996). Tại Đông Á, “sự tích lũy tư liệu sản

46