Page 101 - Trang Phục Truyền Thống Của Các Dân Tộc Việt Nam

keo tơ secirine tan ra một phần, kén mềm và dễ dàng rút
thành sợi.
Kén được thả vào nồi nước sôi hay chảo miệng rộng.
Người ta đảo kén thành từng nhóm nổi trên mặt nước, tìm
mối tơ gốc rút ra, quấn vào những con suốt, hình giống
như lõi ống chỉ, xếp thẳng đứng thành hàng ngang, rồi cho
chạy vào những guồng tơ tròn bằng gỗ, nằm bắc ngang
trên nồi nước sôi và kéo hết tơ ở mỗi cái kén làm thành
con tơ. Phần còn lại, lớp trong của kén cũng cho vào guồng
ươm tơ quay vào ống lấy tơ nõn màu vàng nhạt, sợi nhỏ
phía trong của kén. Sợi tơ này gồm hai sợi nhỏ, tiết ra từ
cặp tuyến tơ ở tằm chín và dán chặt vào nhau, được bao
phủ bởi một lớp keo (sericin), người ta phải tẩy sạch lớp
keo này khi kéo tơ.
Nếu kén cắn tổ, không thể ươm tơ được thì người ta
kéo thành sợi đũi. Cách kéo sợi đũi như sau: Kén đem
ngâm nước 3 giờ, vắt sạch nước (nước ngâm và vắt từ
nước kén ra gọi là nước cốt, nước này phải giữ lại để sau
ngâm kén lần nữa]. Bỏ kén vào nồi đun sôi vài phút, thấy

kén thâm đều là được. Kén luộc xong, vắt kiệt nước thả vào
nồi nước cốt, ngâm một đêm thì kén chín, kén chín vừa kéo
trơn và nhẹ tay. Người kéo sợi ngồi trên ghế thấp, trước
một cái chậu sành đầy nước và kén, hai tay ngâm trong
nước để kéo sợi. Kéo xong một mẻ, người ta dùng giằng sợi
cuộn lại thành từng con, cho lên sào phơi. Thành phẩm này
được dệt thành lụa đũi. Lụa đũi to, xốp, mềm, nhẹ. Riêng tơ
nõn sẽ được se với nhau, tùy theo tính chất, số lượng sợi
và vòng xoắn để mắc cửi rồi dệt thành các loại hàng vải
khác nhau.

10 lì