Page 100 - Trang Phục Truyền Thống Của Các Dân Tộc Việt Nam

dầu lá sắn, tơ tằm sồi..., trong đó tơ tằm dâu chiếm tới 95%
sản lượng.

Trồng dâu nuôi tằm là một công đoạn quan trọng trong
việc tạo ra trang phục của người Việt. Đây là một công việc
rất vẩt vả, vì vậy dân gian xưa đã có câu: "Làm ruộng ăn
cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng". Tằm lột xác nhiều lần,
chuyển từ màu đen sang màu xanh nhạt, xanh đậm, xanh
lục thẫm... Sau khi phát triển đến kích thước tối đa trong
khoảng 6 tuần, tằm dừng ăn, thay đổi màu sắc.
Khi tằm chín vàng, người ta bắt lên né đóng kén. Né là
tấm phên đan bằng tre, có những lỗ hổng vuông rộng mỗi
bề lOcm. Tằm chín được bỏ vào né, đem để ra chỗ hơi có
ánh nắng. Khi tằm đóng kén, người nuôi phả' "hong nắng"
sao cho kén khô, thơm để khi ươm tơ kén không bị tan,
cho sợi tơ vàng óng. Thiếu ánh nắng, tằm làm kén không
được đẹp, vì trước khi nhả tơ làm kén, tằm sẽ "đi tiểu" lần
đầu và cũng là lần cuối trong đời tằm rồi mới bắt đầu làm
kén. Ánh nắng nhẹ làm khô nước tiểu tằm và kén sẽ có
màu vàng óng rất đẹp; trái lại, nếu tằm chín phải ngày
mưa, né phải để trong nhà thì kén sẽ bị xỉn màu, vì chất
nước tiểu tằm thấm vào kén.

Thông thường, tơ có hai màu trắng và vàng do hai giống
tằm khác nhau đóng kén. Giống tằm kén vàng là giống tằm
truyền thống của người Việt, cho màu đẹp nhưng năng suất
thấp, mỗi kén chỉ được khoảng 300 mét tơ.
Tiếp đó là quá trình ươm tơ. Đây là quy trình gia công
kéo sợi tơ từ kén tằm tỊiành tơ tằm, là một công đoạn đòi
hỏi sự lành nghề và khéo léo. Trong quy trình ươm tơ,
người ta đem kén tằm nấu trong nước sôi, làm cho lớp

rioo