Page 169 - Thế Giới Hoá Học Kỳ Thú

Xăng từ đâu đến?

Xăng là một loại nhiên liệu rất hữu ích. Nguồn năng lượng mà
những chiếc xe chạy trên đường phần lớn nhờ vào xăng.
Vậy xăng có nguồn gốc từ đâu?
Xăng được chiết xuất từ dầu mỏ. Dầu mỏ là một loại dung dịch thể
lỏng, đặc sánh, màu đen được hình thành qua quá trình biến đổi phức
tạp của xác động thực vật từ hàng triệu năm trước. Thành phần chủ yếu
của dầu mỏ bao gồm hai loại nguyên tố là cacbon và hidro, đồng thòi nó
còn chứa một lượng nhỏ các nguyên tố lưu huỳnh, oxi, nitơ. Nguyên tố
cacbua, hidro trong dầu mỏ tạo thành một chất gọi là hidro cacbua. Loại
chất này phần lớn tồn tại ở thể lỏng. Đồng thòi, hidro cacbua lỏng cũng
hoà tan một số hidro cacbua thể khí và hidro cacbua thể rắn. Xăng là một
loại hidro cacbua thể lỏng.
Xăng được chiết xuất ra từ dầu mỏ như thế nào? Tại các nhà máy
luyện lọc dầu, có rất nhiều thiết bị như những cột ống khói. Phần đmh
và đáy của thiết bị này đều được kết nối vói hệ thống đường ống.
Những thiết bị giống ống khói này được gọi là tháp. Sử dụng những
tháp này thì có thể thu được các sản phẩm từ dầu thô. Xăng là một sản
phẩm trong số đó.
Trong dầu mỏ còn có các loại hidro cacbua khác nhau. Hidro cacbua
chứa ít nguyên tử cacbon thì nhiệt độ sôi thấp. Ngược lại, hidro cacbua
chứa nhiều nguyên tử cacbon nên nhiệt độ sôi cao. Dầu mỏ trải qua các
công đoạn tách nước, tách muối, đưọc đưa vào lò nung. Hidro cacbua có
nliiệt độ sỏi thấp thì chuyển hoá thành khí trước, qua bước làm lạnh được
tách riêng ra. Cùng vói nhiệt độ ngày càng cao, hidro cacbua có nhiệt độ
sôi cao lại đưọc chuyển hoá thành thể khí, qua bưóc làm lạnh và được tách
ra. Trải qua quá trình gia nhiệt, làm lạnh liên tục, chiết xuất các thành
phần trong dầu mỏ ra, phương pháp này gọi là chưng cất. Thông qua tháp
chưng cất, hoàn thành việc tách các thành phần, gia nhiệt cho dầu mỏ đến
nhiệt độ 150°c, thể lỏng sau khi làm lạnh tách ra chúìh là xăng.

169