Page 87 - Thắm Dò Vũ Trụ

Voioder2 đã phát hiện Mộc tinh cũng có vành sáng dày khoảng 30km,
rộng hơn ó.OOOkm và cách bề mặt Mộc tinh SO.OOOkm.
Tháng 8 năm 1989, qua các kết quả quan sát, các nhà khoa học đã
xác định rằng Hải Vương tinh có 5 vành sáng. Còn vấn đề Diêm Vương
tinh có vành sáng hay không thì hiện nay vẫn chưa rõ.

Bằng cách nào các hành tinh có vành sáng?

Kể từ khi Galilê quan sát thấy chúng lần đầu tiên vào năm 1610, các
vòng tròn sáng rực quanh sao Thổ vẫn là điều bí ẩn đối vói nhiều nhà khoa
học. Ban đầu, GalHê cho rằng sao Thổ là hành tinh bộ ba, vì ông chỉ có thể
phân biệt được hai đốm sáng bất thường ở hai bên của hành tứih này.
Đến năm 1655, Christian Huygens giả định rằng các đốm sáng đó
thực ra là một hệ thống các vòng dẹt quay quanh xích đạo của Thổ tinh.
Ngày nay, chúng ta biết rằng những vòng sáng như thê xuất hiện ở cả 4
hành tinh khí khổng lồ trong hệ Mặt tròi: sao Mộc, sao Thổ, sao Thiên
Vương và sao Hải Vương. Trong đó, chỉ có vành sáng của sao Thổ là có
thể nhìn rõ từ Trái đất.
Tương phản vói vẻ bề ngoài, chúng thực ra không phải là các vành
sáng hay đĩa sáng cứng rắn. Đó chỉ là tập họp của vô số các mảnh, cục
bằng băng, đá và bụi. Đối vói vành sáng rực rỡ của sao Thổ, vì chứa
nhiều băng hơn, nên nó phản xạ ánh sáng tốt hơn. Còn vành sáng của các
hành tinh khác chủ yếu chứa bụi, chúng sẫm màu và không phản xạ
nhiều ánh sáng Mặt trời. Hơn nữa, trong khi vành sáng của sao Thổ rất
rộng, thì các hành tinh khác chỉ có những "vành khăn" rất mỏng.
Vành sáng của sao Mộc, Thiên Vương và Hải Vương có thể đã hình
thành khi sao băng va chạm vào các vệ tinh bé lữiỏ nằm sát bên trong
hành từih mẹ. Bụi và các mảnh vụn đất đá bị bốc khỏi bề mặt các vệ tirửi,
tiếp tục quay trong nhiều năm, rồi tập họp lại thàrủi các vành bụi đá Ịiày.
Riêng với sao Thổ, có lẽ đã xảy ra một vụ va chạm lớn giữa thiên
thạch vói một vệ tinh băng nằm sát cạnh hành tmh, làm bắn ra các mảnh
vụn, rồi quy tụ lại thành vành sáng. Như thế, ta có thể tưởng tượng rằng
Trái đất cũng đang tạo nên các vòng sáng của riêng mình, bằng cách thu
hút các mảrửi vụn và rác thải từ các vệ tinh vũ trụ và các tên lửa cũ.

- 8 7 -