Page 48 - Thắm Dò Vũ Trụ

là sự chuyển động của không khí trong bầu khí quyển. Gió có nhiều thứ,
nhiều tên nhưng chung quy chỉ do một yếu tố đó chínli là sự thay đổi
nhiệt độ. Không khí dãn nở khi bị hâm nóng. Khi dãn nở, không khí trở
nên nhẹ. Càng nhẹ không khí càng bốc lên cao và để lại khoảng trống
bên dưói. Nhimg khí lạnh tràn đến chiếm khoảng trống đó ngay. Không
khí chuyển động thế là thành gió.
Có hai thứ gió chủ yếu: gió toàn cầu và gió khu vực. Gió toàn cầu
bắt nguồn từ vùng xích đạo, noi có nhiều nhiệt Mặt tròi nhất. Tại đây
không khí nóng bốc lên cao và chuyển về hướng Bắc và Nam Cực. Khi
còn cách các cực khoảng 1/3 quãng đường, nhiệt độ không khí giảm dần
đồng thòi cũng tù từ rớt xuống đất trở lại. Một số không khí này trả lại
vùng xích đạo và lại bị hâm nóng trở lại, còn một số thì đi tói các vùng
cực. Loại gió này thường thổi điều hoà trong suốt năm. Tuy nhiên đôi khi
loại gió này bị gió khu vực đánh bạt đi hướng khác.
Loại gió khu vực hình thành từ luồng khí lạnh vói áp suất cao hoặc
luồng khí nóng vói áp suất thấp. Loại gió khu vực này thường kéo dài
không lâu. Một vài ngày có khi một vài giờ là gió toàn cầu sẽ lại hiện
diện ngay thôi. Cũng có khi gió khu vực là sự tách biệt kliá cao giữa nhiệt
độ ban ngày và ban đêm trên mặt đất. Gió giữa đất liền và mặt biển
thuộc loại gió này. Ban ngày, không khí lạnh ùa tràn vào lục địa tạo
thành gió hiu hiu. Ban đêm đại dương ấm hon lục địa nên lại có không
khí lạnh từ lục địa thổi ra.

Tại sao lại có tiếng sam?

Trong lúc giông bão, có nhiều người run sợ khi nghe tiếng sấm nổ ầm
ầm. Thật ra khi ta nghe được tiếng sấm thì luồng điện gây ra tiếng sấm nổ
đã tác động xong rồi. Thường thì ta thấy chớp loé lên rồi mới nghe tiếng
sấm. Đó là do tốc độ áng sáng nhanh gấp bội lần tốc độ âm thanh.
Còn chóp hay là sét là do tác động của dòng điện. Do đó, sét thì
nguy hiểm. Chóp hay sét tức là điện có thể truyền từ đám mây này sang
đám mây kia, từ trên tròi xuống đất, từ dưói đất lên các đám mây.
Trong lúc có giông bão nhiều loại điện tích âm hoặc dương được tạo
ra trong các đám mây và trên mặt đâ't. Khi những điện tích trở nên quá

4 8 -