Page 86 - Tâm Lý Và Sinh Lý

hễ lừứi cảm xuất hiện là lập tức ghi lại, không bỏ qua, dễ "tuột" mất. Nhà
vật lý học Pháp Ampère, một lần đi dạo trên phố, bỗng nhiên ông có
"linh cảm", ông vội vàng lấy phấn ghi và tiến hành từủì toán ngay trên
thành chiếc xe ngựa đỗ cạnh đó. Xe chạy, ông vừa chạy theo vừa tứứi
toán, kết quả ông đã tìm ra lòi giải đáp cho vấn đề ông đang nung nấu.
Tư duy "theo lối mòn " củng giống như chú kiến leo theo m ột vòng
tròn, tuy luôn cố gắng nhưng không sao tiến lên được
Tóm bắt "linh cảm" có thể diễn ra theo con đưòng liên tưởng, theo
sự gọi mở, mách bảo của những sự vật đang diễn ra trước mắt. Nhìn thấy
quả táo roi, Newton đã tìm ra định luật hấp dẫn vạn vật; Nhìn thấy ngọn
đèn chùm bị ai đó chạm vào đung đưa trong nhà thờ, Gallilê đã phát
hiện ra định luật về dao động của con lắc; còn chàng sinh viên trẻ tuổi
Planck, khi bước chân vào khoa học thì toà lâu đài vật lý tưỏng chừng
như đã được xây dựng xong xuôi. Sự hoàn thiện của vật lý học Newton,
phát triển trong hai thế kỷ, từ thòi Nevvton đến cuối thế kỷ XIX, đã khiến
cho vị giáo sư khuyên nhủ Plank khi biết người học trò có tài của mình
chọn ngành vật lý; "Này anh bạn trẻ oi! Tại sao anh lại muốn tự huỷ hoại
đòi mình đi như thê'? Anh nên nhớ rằng, về cơ bản, môn vật lý lý thuyết
đã xây dựng xong rồi... Tại sao anh lại muốn chuốc lấy cái công việc
không có tương lai ấy?". Thế rửiưng, Plank vẫn chọn ngàrủr vật lý, và
chứìh ở trong lĩnh vực tưởng như bình thường, không còn điều gì khai
thác ấy, ông đã trở thành bất tử vì đã xây dựng nên quan điểm lượng tử.
Và điều đáng ngạc nhiên là, Planck đi tói quan điểm đó lại bắt nguồn từ
một sự linh cảm trước một hiện tượng quá quen thuộc, diễn ra hàng ngày:
"Nếu theo lý thuyết cổ điển, một vật nóng dù ở nhiệt độ nào cũng phải
bức xạ năng lượng lớn vô hạn trong miền tử ngoại, thì tại sao thế giói
không bị chết vì sự bức xạ liên tục của Mặt tròi?". Bỏi nếu đúng như thế
thì có lẽ Mặt tròi đã chết từ lâu sau khi phân tán năng lượng của nó vào
toàn vũ trụ. Tư tưởng lượng tử, một tư tưởng thiên tài, nền móng của vật
lý học hiện đại, đã nảy nở từ sự lữứi cảm trước một câu hỏi bình thường
và giản đơn như thế đó!
Và, các bạn có biết không, loài "cây gió cuốn", tên khoa học là
Ceratocarpus arerarius, khi quả chứi, thân gẫy ra, gió thổi lăn đi rất xa
trên đồng cỏ đã đưa con ngưòi đến ý nghĩ phát minh ra chiếc bánh xe.
Hình dáng những sọi gai mây cứa nát mặt tường đất nó leo trên đó đã để
con ngưòi phát minh ra cái cưa xẻ gỗ. Hình ảnh những cành cây còn cả lá

< 86 >