Page 28 - Tâm Lý Và Sinh Lý

thòi gian ngắn phải nắm vững một lượng lớn quy tắc phức tạp đến như
vậy e rằng anh ta không tránh khỏi đầu choáng mắt hoa; ấy vậy mà một
em bé hai tuổi lại nắm bắt rất dễ dàng. Vói lứa tuổi ấy mà em hoàn thành
một công việc phức tạp như vậy quả là đáng khâm phục, nhất là em lại
hoàn thành công việc đó rất tự nhiên, không mảy may tốn sức - chmh
điều này càng làm cho chúng ta kinh ngạc, không gì so sánh nổi...".
Tại sao trẻ em học tiếng nói rứianh và nhẹ nhàng như vậy? Qua
nghiên cứu, các nhà tâm lý học phát hiện ra rằng, sự phát triển tâm lý
của con ngưòi, cũng hệt như sự phát triển của cơ thể, không diễn ra một
cách đều đều. Có những giai đoạn lứa tuổi nhất định nào đó trẻ rất dễ
hình thành hoặc nắm vững được một số mặt hoặc một số chức năng tâm
lý cần thiết. Các nhà khoa học gọi đó là giai đoạn phát cảm. Nếu như
nắm được thòi cơ, giáo dục đúng lúc, sẽ làm cho chức năng ấy phát triển
khôn lường, ít tốn công mà hiệu quả lại tăng gấp bội; ngược lại, nếu bỏ lở
mất giai đoạn này, việc học tập sau này sẽ rất khó khăn và chậm chạp. Vì
vậy giai đoạn này còn có tên gọi là "giai đoạn then chốt".
Người nghiên cứu một cách có hệ thống
đầu tiên "giai đoạn then chốt" này là nhà
động vật học được tặng thưởng giải Nobel
áo Lorenz. Có điều đối tượng thực hiện của
ông là những con thú non. về sau được sự
gọi ý của những thực nghiệm của Lorenz,
các nhà tâm lý học phát hiện ra rằng, việc
hình thành nhiều hành vi của con ngưòi
cũng thấy có những "giai đoạn then chốt".
Những công trình nghiên cứu gần đây cho
thấy, "giai đoạn then chốt" của sự phát triển
tâm lý chủ yếu tập trung ở thời kỳ lứa tuổi
ấu nhi. Chẳng hạn, 2 -5 tuổi là "giai đoạn
then chốt" của sự phát triển khẩu ngữ; 4 -7 tuổi là "giai đoạn then chốt"
của ngôn ngữ viết. Các chuyên gia tâm lý học cho biết, trẻ em 5 tuổi có thể
nghe hiểu 2100 - 2500 từ đơn. Thòi kỳ này nếu các em học ngoại ngữ sẽ đạt
hiệu quả rất cao. Còn sau 12 tuổi mói bắt đầu học ngoại ngữ thì rất khó
phát âm "chuẩn", đúng giọng điệu ngưòi nước ngoài. Thực tiễn dạy ngoại
ngữ cho các em nhỏ nước ta cho thấy, học ngôn ngữ ở "giai đoạn then
chốt" dễ dàng hon ở các giai đoạn khác rất nhiều. Đương nhiên ngoài tự

^ 28 >