Page 95 - Sổ Tay Chuyên Ngành Cơ Khí

23. TRỤC

Trục máy có ba chức năng:
1. cung cấp trục quay.
2. Truyền cơ nàng.
3. Giúp định vỊ hoặc lắp các bánh ràng, pulleys, ổ lăn, và các bộ phận
làm việc khác.
Trục được xác định giá trị định mức theo khả năng chịu lực uốn và lực
xoắn. Các tải trục là kết quả từ ngoại lực xáy ra do không thẳng hàng,
truyền động đai, truyền động xích, bánh đà, thắng (hãm), hoặc các thiết bị
khác. Tùy theo yêu cầu thị trường, hầu hết các nhà chế tạo đều có khả
năng cung cấp trục theo hệ inch và hệ mét.
TIÊU CHUẨN KỸ THUẬT CỦA TRỤC
Tuy máy móc có thế sử dụng trục từ nhiều loại vật liệu khác nhau, nhưng
thông dụng nhâ't vẫn là trục thép. Trong các ngành hóa chất, hóa dầu, trục
máy bơm hoặc máy móc khác (có các bề mặt ướt tiếp xúc với phần tử quay),
thép không ri hoặc thép hợp kim cao được dùng đế chế tạo trục.
Đặt mua trục quạt, trục máy bơm, và các phụ tùng thay thế khác trực
tiếp từ nhà chế tạo sẽ báo đảm trục dáp ứng đúng các yêu cầu của ứng dụng
cụ thể. Chi phí thay trục từ nhà chế tạo thiết bị gốc (OEM) tương đối cao.
Do đó, phương pháp thông dụng là, nếu biết vật liệu chế tạo trục, hầu hết
các xưởng bảo trì - sửa chữa đều đặt mua một trục từ OEM, đo trục đó một
cách chính xác và lập bản vẽ chi tiết. Bản vẽ này được gởi cho xưởng gia
công cơ khí để chê tạo các trục thay thế và dự phòng (nếu cần), chi phí sẽ
thấp hơn và xưởng sẽ chủ động hơn trong công việc.
Đặc biệt, khi máy đâ làm việc nhiều năm quá thời hạn bảo hành cùa
nhà chê tạo, hầu như không nên đặt mua các trục thay thê từ OEM.
SỬA CHỮA TRỤC KHẨN CẤP
Trong trường hợp khẩn cấp, bạn có thể tìm các chi tiết đã qua sử dụng dể
sứa chữa thiết bị. Nếu ố lãn, đệm lót kín, hoặc then bị hư bất ngờ, có thề
không đủ thời gian để tìm trục thay thế. Với yêu cầu tiết kiệm chi phí hiện
nay, bộ phận bảo trì không thế đặt mua và dự phòng mọi phụ tùng thay
thê cho máy móc trong phạm vi trách nhiệm của họ.
Nếu trục bị mòn trong vùng lắp ố lăn, nơi đường kính trong của ồ lăn
quay trên mặt tựa nếu dùng lại trục cũ, có thế áp dụng một số biện pháp
giải quyết khẩn cấp để nhanh chóng phục hồi sản xuất. Có thê kẹp trục
lên mâm cặp máy tiện, và chà gai nhám vùng lắp ồ lăn. Chà gai nhám sẽ
làm tăng nhẹ kích thước trục ở vùng này, sau dó tiện với lượng ăn dao đủ
mỏng để nhận được đường kính trục cho phép lắp ép (hoặc lăp căng) ổ lăn
vào vỊ trí. Cần chú ý, các nhà chế tạo ổ lãn hoàn toàn không khuyến nghị
phương pháp phục hồi trục này. Nói chung, chà gai nhám không dủ để đỡ

95