Page 218 - Ôn Luyện Thi THPT Quốc Gia Môn Văn

Dưới đây là một số gợi mở để tham khảo:

- Bài thơ tạo dựng được một bức tranh thiên nhiên cổ kính, hoang sơ với tầm
vóc mênh mang vô biên, đậm chất Đường thi. Chất liệu để tạo nên bức tranh đó
là hệ thống các hình ảnh ước lệ thường được sử dụng trong thơ cổ: Tràng giang;
thuyền vế, nước lại; nắng xuông, trời lên; sông dài, trời rộng; mây đùn núi bạc;
bóng chiều; vời con nước; khói hoàng hôn,... Bức tranh ấy hiện dần lên qua các
khổ thơ, càng lúc càng thêm đậm màu cổ điển.
- Bài thơ có tựa đề là Tràng giang, câu thơ đầu tiên nhắc lại tựa đề (Sóng
gợn tràng giang buồn điệp điệp). "Tràng giang" chứ không phải "trường giang"
mặc dù hai từ đều có chung một nghĩa. Nhờ cách điệp vần "ang", "tràng giang"
góp phần tạo nên dư âm vang xa, trầm buồn của câu thơ mở đầu, tạo nên âm
hưởng chung cho giọng điệu của cả bài thơ, đặc biệt nó khơi gợi được xúc cảm
và ấn tượng về một nỗi buồn triền miên kéo dài theo không gian.
- Huy Cận cũng như phần đông các thi sĩ trong phong trào Thơ mới đều chịu
ảnh hưởng khá rõ của thơ tưọng trưng phương Tây thế kỉ XX. Tuy vậy, Huy Cận
còn là người rất thích thơ Đường và trân trọng vốn thi ca dân tộc. Trong sáng tác
của ông, người ta dễ dàng cảm nhận được dấu ấn Đường thi, cũng như thơ tượng
trưng Pháp. Có điều đáng chú ý là chúng đã được Việt hoá, nói cho đúng hơn là
đã được Huy Cận hoá một cách nhuần nhị.
Nghệ thuật đối, dù đã được vận dụng uyển chuyển, linh hoạt, không khuôn
sáo, cứng nhắc nhưng vẫn giúp tạo ra không khí trang trọng và sự cân xứng, nhịp
nhàng cho thơ. Bên cạnh đó, nghệ thuật dùng từ láy như "điệp điệp", "song
song",... cũng có hiệu quả nhất định gợi âm hưởng cổ kính.
- Trong khổ thơ thứ hai, chính Huy Cận đã thừa nhận: ở trong câu "Lơ thơ
cồn nhỏ gió đìu hiu", ông đã học chữ "đìu hiu" trong bản dịch Chinh phụ ngâm
(Non Kì quạnh quẽ trảng treo - Ben Phì gió thoi đìu hiu mấy gò). Hơn thế, các
hình ảnh đối lập, hình ảnh chợ chiều vãn gợi cái buồn da diết, không gian vắng
lặng, cô tịch rất cố điển.
- ở khổ thơ thứ ba và khổ cuối đều có thể tìm thấy những nét gợi lên hình
ảnh bức tranh thiên nhiên thưòng gặp trong thơ xưa. Bài thơ có ý vị cổ điển, tạo
được những âm hưởng kì lạ do tác giả chọn được thể thơ thích hợp, vận dụng tự
nhiên lối đối, sử dụng có hiệu quả với tần số cao hệ thống từ láy (10 lần trong 16
dòng thơ) và cách ngắt nhịp truyền thống. Chất cổ điển của bài thơ đặc biệt rõ ở
câu thơ cuối. Thôi Hiệu nhìn khói sóng mà nhớ đến quê hương - Hoàng Hạc lâu,
Huy Cận không cần có khói sóng - tức không cần cái gợi nhớ - mà lòng vẫn dợn

218