Page 140 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

... trong lick sử V iê tN a m 141

nền thái bình, nên bậc vua giỏi dùng mừng vui để tu
đức. Cái tốt. cái xấu không phân biệt, tất thiện ác lẫn
lộn. Người trung, kẻ tà không phân biệt thì người hiền
tài chẳng vui khi được sử dụng. Phong tục không
thuần hậu thì luân thường đổ nát, khiến cho nhân dân
tâm bất chính, mà đạo đời không thuần nhất”.
Từ phần chung này, bài vãn sách của Vũ Kiệt đâ
đề cập đến nhiều vấn đề lớn của xã hội mà đầu bài thi
đặt ra. Trong phạm vi bài này, xin đề cập đến hcú
phần có nội dung về giáo dục và về quan lại.
“Trẫm lo cho Nho thuật chưa thịnh đạt nên chú
trọng việc tuyển chọn học trò vào Quốc Tử Giám, để
nêu khuôn phép, kính trọng học quan, để dựng khuôn
mẫu. Sách xưa có câu: “Thầy nghiêm thì việc học đạo
mới được tôn kính”. Nhưng hiện tại nho sinh lại cảm
thấy xấu hổ khi đến học thầy, cốt làm những chuyện
hoạ may, hoặc qua tuần qua tháng lạl đổi thầy. Một
nho sinh mà chưa bao giờ biết gò mình trong việc tu
chỉnh, khi đạt được danh vọng ở triều đình thì ít tuỂưi
theo lễ nghĩa. Đạo làm thầy bị bỏ rdỉ sao mà lâu thế,
làm thế nào để cứu vãn được...”
Vũ Kiệt ữả lời (đối sách):
”... Thần nglie: Cái học của người xưa nhất thiết
phải có thầy, người thầy làm nhiệm vụ truyền đạo, thụ
nghiệp nêu lên những chỗ nhầm lẫn, giải thích những
điều tôn nghi ữong sách vở. Các ngành, các nghề, ngay
cả những nghề vụn vặt củng không thể không có thầy
đưỢc, huống hồ người theo học đạo Nho? Bệ hạ thường
lo nghĩ Nho thuật không được xem trọng, thì giáo hóa
không được sáng sủa, nhân tài không phát triển,