Page 159 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam

. JJhũng nhà bác học nổi tiếng trang lịch sử Việt Nam 161

cận Đảng Cộng sản - ngiíời giúp trí thức Pháp “sáng mắt
sáng lòng" (ý thd Aragon), ông giác ngộ dần, từ người yêu
nước trở thành người cách mạng. “Ngày trước lòng già
cỗi từ tuổi hai mươi, vì trên đất nước không tìm ra chỗ
đứng: may mắn là lúc ở nước ngoài lại tìm được đường
trở về với dân tộc, đặt lại đời riêng của mình vào giữa
dân tộc, mỗi một việc làm nhỏ mọn đều có ý nghĩa, vì
được gắn bó với sự nghiệp chung”. Đó là nợ nước.

Nguyễn Khấc Viện không chỉ nỢ dân tộc Việt Nam.
Ông nói: “Đối với nhân dân Pháp, cả đời tôi mắc một
món nợ tôi không thể nào lẩn tránh, ông phấn đấu sống
và làm việc đến những ngày tháng cuối cùng ở tuổi 85,
trang trải những món nỢ Unh thần ấy.
Lớn lên và bơi lội giữa hai nền văn hoá Đông Tây,
bản chất thông tuệ, Nguyễn Khắc Viện tiếp thu tinh hoa
cả hal nền văn minh trác việt, ông kết hỢp tính thần bất
khuất của dân tộc, tính khí khái của con ngiíờỉ Việt Nam
với đầu óc lý luận Tây plníơng, đặc biệt triết học duy lý,
chất cartésien mà ngirời Pháp vẫn tự hào.
Ông nói: “Tôi may mắn được học y khoa là môn
khoa học thực nghiệm, lấy tliực nghiệm làm cơ bản. Rồi
từ phương pháp thực ngliiệm chuyển sang phương pháp
nghiên cứu xã hội của Mác... Hiện nay, dù có sự đổ vỡ ở
châu Âu, tôỉ suy nghĩ theo cách suy ngliĩ của Mác. Tôi
cũng thấy học thuyết Mác còn có những mặt thiếu về
mặt tu luyện con người”.
Ông tự nhận đã học đạo lý Nho giáo, học thuyết
Mác, thuyết tự do. có mặt theo đạo Lão, có mặt theo đạo
Phật, ở tuổi tám mươi, ông nói: “Tất cả những ^ tôi tiếp
thu được, nay tôi không phủ nhận, phủ định vấn đề