Page 186 - Những Công Chúa Nổi Tiếng Của Các Triều Đại Việt Nam

N hững Công chúa n ổ i tiếng của các Triều đại V iệt Nam 187

đứa con sớm tỏ dấu hiệu thông minh: cậu bé mới 3-4
tuổi đã được bà dạy cho đọc thơ Đường, nhưng số
phận trớ trêu, chita đầy 5 tuổi, cậu bé bị ốm nặng và
bà đã phải vĩnh biệt đứa con yêu quý. Sau đó, bà
không sinh thêm đứa con nào nữa: nỗi đau quá lớn lao
chẳng có ^ bù đắp được, nhưng với người nghệ sĩ, nỗi
đau trần thế lại sinh thành những tác phẩm. Với Mai'
Am đó là 15 bài thơ khóc con {“Khốc nhi tht - thập
ngũ thủ”) từng khiến bao thế hệ độc giả rơi lệ:
“Hoạch sa váng vãng hiệu nhân thư / Thốc
quản tuỳ thán nhật bất hư / Khổ ức lâm chung
ván hiếu học / Chư thiên hà xứ mịch đồng sơ.”
(Lương An dịch thơ: “Vạch cát học theo người lớn
viết / Bút cùn tag chẳng buổi nào lơi / Lâm chung còn
nót con thèm học / Con trẻ, tim đâu giữa các trời?”)
Chùm thơ viết năm 1868, khỉ Mai Am 42 tuổi. Đó
cũng là lúc nghệ thuật thơ của bà được các danh sĩ
đương thời như Miên Thẩm, Trương Đăng Quế, Phan
Thaiứi Giản, Nguyễn Hàm Ninh hết lời ca tụng nhân tập
thơ “Diệu Liên thi tập” của bà được khắc in lần đầu
(năm 1867). “...Đọc thơ của Mai Am, thấy dáng điệu
tươi như mùa xuân, phép tắc thì hoa lệ, nghiễm nhiên
lên đứng ngang hàng với các ông lớn tác gia nổi danh
đời Đường, Tống...” (Lời bạt của Nguyễn Hàm Ninh) Xỉn
mời bạn đọc thưởng thức bài “Ngẫu tì” (“Tơ ngó sen”
qua bản dịch của Lê Nguyễn Lưu) mà Nguyễn Hàm
Ninh xem là tác phẩm “đáng bậc thầy” đối với mình:
Ai ơi chớ bẻ ngó sen hương / Vô số tơ mành cứ
vấn vương / Mềm mại khác chi the mớl dệt / Mảnh
mai như thể kén vừa giương / Dăng dăng mốl kết