Page 200 - Bài Văn Mẫu

,v

Để biến rừng xà nu thành một hình tượng nghệ thuật mang tính điển hình,
Nguyễn Trung Thành đã hai lần nhắc đến hình ảnh cây xà nu. Câu chuyện
mở đầu bằng hình ảnh rừng xà nu và kết thúc cũng bằng hình ảnh rừng xà
nu: Đứng ở đồi xà nu cạnh con nước lớn, nhìn đến hút tầm mắt cũng không
thấy gì khác ngoài những đồi xà hu nối tiếp nhau chạy đến chân trời. Lối kết
cấu vừa đóng vừa mở khiến cho người đọc có cảm tưởng rằng truyện ngắn
Rừng xà nu là một chương trong bản anh hùng ca bất tận về vùng đất Tây
Nguyên. Sức mạnh quật cường của con người không chỉ thể hiện ỏ dân làng
Xô Man mà còn mở rộng ra đồng bào các dân tộc Tây Nguyên và cả dân tộc
Việt Nam.
Điều đáng chú ý là nhà văn Nguyễn Trung Thành đă xây dựng rừng xà nu
thành một hình tượng nghệ thuật song song với những hình tượng nhân vật
điển hình.
Rừng xà nu quen thuộc đã thành biểu tượng của cuộc sống đau thương
nhưng kiên cường và bất khuất. Từ biểu tượng cho thiên nhiên, rừng xà nu
mở rộng thành biểu tượng của đời sống con người. Cây xà nụ hiện diện trong
đời sống hằng ngày đã bao đời của dân làng Xô Man: Ngọn lửa xà nu bập
bùng cháy trong bếp mỗi nhà, trong đống lửa lớn giữa nhà ưng, nơi tập trung
của dân làng; nhựa xà nu rừng rực cháy trên ngọn đuốc giữa đêm trường,
khói xà nu quét đen tấm bảng cho anh Quyết dạy Tnú và Mai học chữ... Cây
xà nu còn tham dự vào những chuyện trọng đại của làng: đuốc xà nu cháy
sáng trên tay cụ Mết và dân làng trong đêm vào rừng lấy giáo mác chuẩn bị
cho đồng khởi. Đêm đêm, dân làng mài vũ khí dưới ánh đuốc xà nu. Giặc đốt
mười đầu ngón tay Tnú bằng giẻ tẩm dầu xà nu. Lửa xà nu soi rõ xác lũ lính
chết ngổn ngang quanh đống lửa lớn giữa làng...
Đọc Rừng xà nu, người đọc liên tưởng đến sự gắn bó sóng đôi giữa các lứa
xà nu và các thê' hệ dân làng Xô Man. Giống như rừng xà nu, cây lớn vừa ngã
xuống đã có cây con mọc lên thay thế. Anh Quyết hi sinh đã có Tnú thay anh.
Chị Mai ngã xuống đã có Dít tiếp tục công việc của chị gái để lại. Khi Tnú bị
giặc bắt và hành hạ dã man, cụ Mết đã kêu gọi tất cả thanh niên trong làng,
mỗi người một cây rựa sáng loáng xông lên tấn công quân giặc... Sau khi Tnú
vào quân Giải phóng được mấy năm thì cậu bé Heng đã lớn nhanh như thổi,
thay anh làm liên lạc cho cán bộ cách mạng. Dân làng Xô Man như rừng xà
nu, dưới mưa bom bão đạn của quân thù vẫn sống... không có gì mạnh bằng,
cây mẹ ngã, cây con mọc lên, đổ nó giết hết rừng xà nu này!

199