Page 21 - Một Số Phong Tục Tập Quán

quanh dãy núi Po-rộ-sộ-mia-rộ. Theo thòi hạn đổi
phiên rước của các nữ thần, để tưởng nhớ, người
Khmer lấy làm ngày bôn.
Cũng có ý kiến giải thích: Trong một năm làm
ăn, sinh sống, đôi khi người ta gặp rủi ro, tật bệnh.
Do đó lúc hết năm cần làm lễ hội, ăn vận đẹp đẽ, đi
chơi vui vẻ xua hết những xui xẻo năm cũ để hào
hứng bước vào năm mói.
Thực chất tết Chôl cho-năm thô-mây là tết
nông lịch, tết của nghề làm ruộng. Đồng bằng
sông Cửu Long chỉ có hai mùa rõ rệt là mùa khô
và mùa mưa. Mùa mưa (rô-đâu Voóc-sa) bắt đầu từ
tháng 5 {ứ-sạ-phià) đến tháng 10 (Tộ-la); mùa khô
{rô-đâu Bo-răng) bắt đầu từ tháng 11 {Vị-chệ-ca) đến
tháng 4 năm sau (Mê-sa). Mùa khô mênh mông
đất trắng. Hằng năm cứ vào giữa tháng 4 (dương
lịch) tròi đang khô hanh bỗng dịu lại, lác đác hạt
mưa đầu mùa. Những ngày nông nhàn đã hết. Nhà
nông bắt đầu một vụ cày mói.
Ngày Chôl cho-năm thô-mây, ngày bước vào năm
mới thường rơi vào ngày 13 tháng Mê-sa (13 tháng 4
dương lịch) nhưng cứ vài năm lại có lần rơi vào
ngày 14 tháng 4. Người Khmer cho rằng: lúc hai
nữ thần (thần năm cũ và thần năm mới) gặp nhau
chính là lúc giao thừa. Thời điểm giao thừa thất
thường, không cố định vào giò nào trong ngày 13. Họ
dựa vào phép bói cổ do nhà chùa đảm nhận, ấn định
giờ phút giao thừa cho từng năm.
Bôn Chôl cho-năm thô-mây, theo phong tục được
làm trong ba ngày: ngày Mô-ha soong-cran (ngày
đầu), ngày Vẹ-nẹ-bót (ngày thứ hai), ngày Lơng-sạ
(ngay thứ ba).

20