Page 20 - Lễ Hội Hà Nội Tập 2

Leã Hoäi Haø Noäi www.100hanoi.com

6. Đi hội chùa Hương chiêm ngưỡng những di sản văn hóa ñặc sắc:

Hương Sơn không chỉ hấp dẫn du khách ở vẻ ñẹp thiên tạo, nơi ñây còn giữ lại dấu tích
văn hóa của nhiều giai ñoạn lịch sử. Đó là những sản phẩm vô giá kết tinh tài năng trí
tuệ, tâm tư tình cảm của nhân dân lao ñộng, phản ánh tư tưởng của các thời ñại.

Cho tới hôm nay không kể những tầng văn hóa (ốc, ñá, xương thú) của người nguyên
thủy phát hiện ở hang Sũng Sàm (tuyến Long Vân) có niên ñại trên một vạn năm (1)
mang truyền thống ñá cuội, gạch nối văn hóa Hòa Bình và văn hóa Bắc Sơn (2) thì cổ
vật ghi niên ñại sớm nhất ở Hương Sơn là quả chuông ñồng có tên là "Bảo Đài Hương

Tích Sơn hồng chung" (3). Chuông cao 1m24, ñường kính ñáy 0,63m, thân chuông có
sáu vú lồi chia ra ở bốn góc, hai góc ñối xứng, mỗi góc hai vú. Xung quanh mỗi vú là
những chấm tròn tạo nên sự khác biệt so với chuông cùng thời. Niên ñại ghi trên chuông

là thời hậu Lê. Dựa vào tên tự, ñịa chỉ những người cúng tiến chạm khắc trên chuông
ñược biết ở thời ấy danh thắng chùa Hương ñã lan tỏa khắp xứ Bắc Kỳ nên nhiều nội
cung, phó tướng, ñề ñốc, quận phu nhân... và các tín thí ở ñồng quê ñã góp công của
ñúc nên chiếc chuông này. Đây là quả chuông khá ñẹp hiện treo ở trong ñộng Hương

Tích có niên ñại Cảnh Hưng 27 tức năm 1766.

Đáng lưu ý là quả chuông ñúc thời Tây Sơn niên hiệu Cảnh Thịnh nhị niên (1793) trước
treo trong ñộng Hương Tích, nay treo ở nhà tổ chùa Thiên Trù. Văn khắc trên chuông
cho biết công lao của nhà sư tự Hải Viên ñã ñi phổ khuyết thập phương ñúc nên quả
chuông này. Chuông cao 1m02, ñường kính ñáy là 0,56m. Thân chuông có gờ chia làm

bốn múi. Bốn góc nổi bốn vú chuông, xung quanh vú là hạt tròn trông như hình bông cúc.
Chuông chùa như khí cụ tụ linh khí núi sông và phát tiếng ngân vang vọng như những
ñợt mưa thấm nhuần vào chúng sinh.

Ngoài giá trị của tượng Phật như ñã nói ở phần trên thì ở chùa Hương cổ vật bằng ñá
khá nhiều. Điển hình là bia ñá. Loạt bia dẹt, bia trụ (tứ trụ, lục trụ...), bia ma nhai (bia mài

khắc trên vách ñá) theo thống kế sơ bộ có khoảng 60 ñơn vị (4). Trong ñó bia có niên ñại
sớm nhất là bia Thiên Trù tự bi ký hiện dựng ở nhà bia trên ñường từ bến Thiên Trù vào
chùa. Bia có niên ñại Chính Hòa thứ bảy (1686). Nhờ bia này người ñời sau biết ñược

thời ấy hòa thượng Viên Quang "một lòng thanh khiết, tinh thông tam bảo, trong tu sửa
ñộng báu Hương Tích, ngoài mở Phật cảnh Thiên Trù".

Đây là tấm bia ñá lớn, diềm bia ñược người nghệ sĩ chạm ñẽo công phu, các nét chạm
bay bướm mà khỏe khoắn ñưa ñược hơi thở của cuộc sống dân dã lên mặt bia qua hình
tượng các con vật như voi, cua, trâu, vịt... rất có giá trị phản ánh tư tưởng của ñương

thời.

www.100hanoi.com Haø Noäi Toâi Yeâu
20