Page 190 - Huế Trong Tôi

Thượng thư Bộ Bmh, ngârn ngầm xây dụng lực lượng,

chờ thời cơ nổi dậy.
Sau khi vua Tự Đức mâ't, chỉ trong vòng bốn tháng,
trước sau ba ông vua đã được nối nhau đặt lên ngôi là
Dục Đức, Hiệp Hòa, Kiến Phúc. "Tứ nguyệt tam vương
triệu bất tường" (Bôn tháng ba vua đó là dấu hiệu xấu),
ngưòd đương thời đã lo ngại dự đoán. Cuối cùng, một

thiếu niên 14 tuổi được đặt lên ngôi là vua Hàm Nghi.
Trước sự o ép ngày càng trắng trọn của thực dân Pháp,
đêm mồng 4 rạng ngày 5-7-1885, Tôn Thâ't Thuyết và
những người yêu nước đã thừa lúc thực dân Pháp chủ
quan sơ hở đề phòng để bất ngờ nổ súng tâh công vào các
căn cứ Mang Cá, tòa Khâm sứ của Pháp ở hai bên bờ sông
Hương tại kừih thành Huế. Giặc Pháp đã phản công lại,

rồi vói ưu thế rõ rệt về vũ khí thừa thắng chiếm luôn
hoàng thành. Tôn Thất Thuyết rước vua Hàm Nghi theo
đường núi chạy ra Bắc.
Tại sơn phòng Tân Sở miền Tây Quảng Trị, Chiêu Cần
Vương điiug tên vua Hàm Nghi được phát đi, kêu gọi

nhân dân và văn thân, sĩ phu đứng dậy giúp vua cúu
nước. Một cao trào yêu nước chống Pháp đã dâng lên
cuồn cuộn từ Nam chí Bắc, từ đồng bằng lên miền núi.
Từ rứìững năm đầu thế kỷ XX, cùng với thủ đoạn
củng cố, tăng cường bộ máy đàn áp, tư bản Pháp hối hả
đẩy mạnh khai thác bóc lột nhân dân ta trên quy mô cả
nước. Bọn thực dân các loại cùng phong kiến tay sai thẳng

tay cướp đoạt ruộng đâ't của nông dân. Bù nhìn Đổng

189