Page 152 - Đinh Tiên Hoàng

Đinh Phế Đế sử sách cũng không ghi bà chính là mẹ Ngô
Nhật Khánh. Các thần phả, ngọc phả cho thấy trước khi
đến dụ hàng Ngô Xương Xí, Đinh Bộ Lĩnh đã đến yết kiến
Chương Dương công Dương Tam Kha để xin "tác động" và
lấy con ông là Dương Ngọc Vân. Bà này chính là Dương
hậu trong sử sách, và thông qua tác động của bà, Xương Xí
đã hàng vua Đinh mà không gây đổ máu. Như vậy Đinh
Bộ Lĩnh lấy con gái Dương Tam Kha để dụ hàng Xương Xí,
chưa từng nghe nói ông làm rể Tam Kha để dụ Nhật
Khánh bao giờ. Việc lấy con gái Dương Tam Kha và lấy mẹ
Ngô Nhật Khánh là hai việc làm riêng rẽ của vua Đinh,
nhằm thu phục hai anh em họ Ngô cát cứ trên hai vùng
khác nhau. Để cho hai họ Ngô được sống là cách làm thông
minh nhất của vua Đinh. Bởi lẽ, chính họ Ngô chứ không
phải họ nào khác, đang nắm quyền trị nước, đang là "chính
thống", vì thế khi đánh dẹp các sứ quân, ông không thể đối
xử với họ Ngô theo kiểu "triệt hạ" như đối với họ Đỗ, họ
Nguyễn, họ Lã hay họ Kiều được, ông đã giành thiên hạ
bằng cả "uy vũ" lẫn "đức độ", bằng cả "lý" lẫn "tình".
Mẹ Ngô Nhật Khánh, dù đã có tuổi khi lấy Vạn Thắng
vương Đinh Bộ Lĩnh, chính là người đã sinh ra Đinh Hạng
Lang, con út của Tiên Hoàng, sớm nhất là năm 975 (và Đinh
Toàn sinh năm 974 và là anh Hạng Lang). Đinh Tiên
Hoàng vì bà, và vì để lấy lòng Nhật Khánh nữa, đã lập
Hạng Lang làm thái tử. Nhật Khánh chứa chấp ý đồ không
thể nói hết khi giục mẹ nài nỉ vua lập em làm thái tử. ông
ta định sau này sẽ làm phụ tá cho cậu em ruột còn thơ ấu
để nắm quyền bính (và chứa chấp ý định làm Vương
Mãng, Tào Tháo). Nhưng việc đó không qua được Nam
Việt vương Đinh Liễn vốn là người đã trưởng thành và có

153