Page 151 - Đinh Tiên Hoàng

1787). Sự kiện giữa anh em nhà Nguyễn Tây Sơn, dù xảy ra
khi sử học Việt Nam đã khá phát triển (sau khi Đại Việt sử ký
toàn thư đã ra đời ngót 100 năm), thế nhung những gì sách
sử để lại về nó đều còn nhiều chỗ không rõ ràng khiến đời
sau gặp nhiều khó khăn khi tìm hiểu nó. Với một sự kiện
xảy ra cách đây 200 năm mà còn khó xác định tính chân
thực như vậy, huống chi, tài liệu tham khảo cổ xưa nhất cho
các nhà biên soạn cuốn Lịch sử họ Ngô Việt Nam là một cuốn
gia phả cổ cũng "chỉ" được soạn vào tận năm 1477, tức là đã
cách xa thòá đại của bà Dương hậu những 500 năm! Điều
kiện nghiên cứu xưa kia khó khăn hơn ngày nay nhiều, từ
phương tiện lưu giữ đến phương tiện truyền tin, rất khó
tránh khỏi việc "tam sao thất bản". Đó những khó khăn mà
không chỉ các tác giả gặp phải khi soạn thảo gia phả, mà
ngay với các nhà sử học khi nghiên cứu lịch sử cũng gặp
phải điều tương tự. Việc "chế biến" thông tin, trong những
trường hợp còn quá mờ mịt nếu căn cứ vào sử sách, là khó
ữánh khỏi. Trong trường hợp này, những nhà soạn Phả hệ
đã "chế biến" thông tin thiếu chính xác, chưa hợp lý.

Hành vi của Ngô Nhật Khánh:
Có một tình tiết sử cũ ghi lại mà các nhà nghiên cứu,
những ngưòi ủng hộ quan điểm bà Dương hậu lấy 3 vua,
tác giả Nhìn lại lịch sử chưa chú ý. Khi khẳng định Dương
hậu mẹ Đinh Toàn cũng là mẹ Ngô Nhật Khánh, các tác giả
lại không nghiên cứu thấu đáo về quá trình hành trạng của
Nhật Khánh. Vì Mẹ Nhật Khánh và hoàng hậu Dương thị phải
ỉà hai người chứ không thể là một người.

Sử sách khi đề cập việc Đinh Bộ Lĩnh lấy mẹ Khánh
không ghi bà mang họ gì; khi đề cập tới Dương hậu mẹ

152