Page 509 - Di Tích Lịch Sử

Blonded (Blông-den). Biệt thự Nhà Xanh được xây dựng trong thời gian này và được
làm vàn phòng của nhà máy từ năm 1912 đến năm 1945. Đây là một kiến trúc kiểu
Pháp có hai tầng. Tầng trệt chia làm ba phòng, từ cửa nhìn vào có hai phòng bên trái,
giữa là phòng ăn và phòng Khánh khác. Bên phải có cầu thang gỗ lên tầng trên. Tẩng
hai cũng được bố trí theo kiến trúc ba phòng như tẩng một. Toàn bộ khung kiến trúc
được xây dựng bằng vật liệu kiên cố; mái lợp ngói mới móc vảy cá; sơn tường toàn màu
xanh nên người dân địa phương đặt tên là Nhà Xanh.
Trong giai đoạn 1945 - 1954, Nhà Xanh được quân Pháp sử dụng làm Sở chỉ huy tiểu
khu Biên Hoà. Năm 1958, Trần Lệ Xuân - phu nhân của cố vấn chúih quyển Sài Gòn Ngô
Đình Nhu mua lại toàn bộ nhà máy cưa của người Pháp trước kia và lập nên “Công quản
nhà máy cưa Tần Mai”. Chính quyền Sài Gòn sử dụng biệt thự Nhà Xanh làm cư xá cho
đoàn cố vấn quân sự Mỹ (MAAG: Mission Army American Group) tại Biên Hoà vì chúng
cho rằng đây là địa điểm được bảo vệ cẩn thận. Khu vực Nhà Xanh lúc bấy giờ rộng hơn
1 ha, được rào chắn bảo vệ bởi nhiều lớp dây kẽm gai, nằm trong thế bảo vệ nghiêm ngặt,
được đánh giá là địa điểm an toàn lí tưởng. Phía đông, cách 5km là trại lúủi Trần Quốc
Toản với quân số từ tiểu đoàn trở lên; phía bắc và phía tây bắc, cách Ikm là Ty cảnh sát, tòa
hành chính tỉnh, bốt canh gác cẩu Rạch Cát...; phía nam là xóm Gò Me và sông Đổng Nai.
Khu Nhà Xanh có hai cổng sắt lớn, hnh thay nhau canh gác ngày đêm; bên phải có bố trí
kho súng; kế cận hàng rào bảo vệ phía tây là khu gia binh của lính canh bảo vệ.
Từ năm 1954, chính quyền Ngô Đình Diệm thi hành nhiều hoạt động khủng bố
phong trào cách mạng miến Nam. Đặc biệt, tháng 5/1959, khi Luật 10/59 “đặt cộng sản
ra ngoài vòng pháp luật” được ban hành, phong trào cách mạng được xem như “bị dìm
trong biển máu”. Đế quốc Mỹ đã lộ rõ bản chất xâm lược ở miến Nam, tăng cường viện
trợ kinh tế, quàn sự và đưa cố vấn quân sự làm nhiệm vụ huấn luyện quân đội Sài Gòn.
Trước tình hình đó, Liên Tĩnh uỷ miền Đông quyết định tổ chức mặt trận tập
kích vào đoàn cố vấn Mỹ đóng tại Biên Hoà. Qua gỢi ý của Thị uỷ Biên Hoà, mục tiêu
được chọn để tấn công vào địch là Nhà Xanh, cư xá đoàn cố vấn quân sự Mỹ (MAAG).
Chính vì vậy, di tích Nhà Xanh gắn với chiến công đầu tiên của nhân dân ta chống Mỹ
và chính quyển Việt Nam cộng hoà.
Công tác nghiên cứu mục tiêu, chuẩn bị mọi mặt cho trận đánh được tiến hành
chu đáo. Thực hiện trận đánh là phân đội đặc công gồm 6 đồng chí: Hoa, Huề, Phú,
Bé, Sắc, Hưng, do đồng chí Nguyễn Văn Hoa (Năm Hoa) - Đại đội phó Đại đội C250
chỉ huy. Địa điểm ém quân tại Gò Me, cách khu cư xá hơn 200m. Ngày tiến công được
chọn là 7/7/1959 - ngày Ngô Đình Diệm tổ chức lễ kỉ niệm 5 năm chấp chính.
19 giờ ngày 7/7/1959, phân đội đặc công hoá trang lính đi tuần từ Gò Me tiến vể
khu cư xá. Sau khi diệt tên gác cổng, phân đội chia làm ba mũi (mỗi mũi 2 đổng chí)
tấn công vào khu biệt thự. Cuộc tấn công diễn ra chớp nhoáng khiến những cố vấn
quân sự Mỹ trong khu biệt thự trở tay không kịp. Trận đánh cũng minh chứng cho
tinh thẩn chiến đấu cách mạng cùa các chiến sĩ khi đồng chí Huể chấp nhận hi sinh,
ôm quả mìn lao vào trong để đồng đội kích điyn cho nổ tiêu diệt địch. Đội biệt động
thị xã Biên Hoà kịp thời phối hợp khống chế kho súng và trại gia binh.

Một sồ bi tkVi lịcVi sử - VẰM VioÁ Việt Náim
C 5 1 7 >