Page 251 - Di Tích Lịch Sử

sang bên phải là hang sáng thờ Phật, rổi đến đến thờ thần Cao Sơn ở sát cuối cửa sau
của hang sáng; rẽ sang bên trái là đền thờ thánh Nguyễn rồi đến động tối thờ Mẫu và
Tiên. Nơi đầy nằm ở vùng đất hội tụ đầy đủ yếu tố nhân kiệt theo quan niệm dân gian
Việt Nam, đó là đát sinh Vua, sinh Thánh, sinh Thần. Năm 1997 chùa được công nhận
là di tích lịch sử - văn hoá - cách mạng cấp Quốc gia. Mặc dù khu chùa có lịch sử hình
thành từ thời Đinh với đền thờ Cao Sơn trấn tây Hoa Lư tứ trấn nhưng chùa Bái Đính
cổ có nhiều chi tiết kiến trúc và cổ vật mang dấu ấn đậm nét của thời Lý.
Tên gọi chùa Bái Đính mang ý nghĩa là hướng vẽ núi Đính, nơi diễn ra các sự kiện
oai hùng trong lịch sử Việt Nam. Núi chùa Bái Đính chính là nơi Đinh Tiên Hoàng Đế
lập đàn tế trời cầu mưa thuận gió hoà, sau này tiếp tục được vua Quang Trung chọn
để làm lễ tế cờ động viên quân sĩ trước khi ra Tháng Long đại phá quần Thanh. Do đó,
chùa Bái Đính cổ là một di tích thuộc quy hoạch của quần thể di tích Cố đô Hoa Lư
lịch sử.
Bái Đính cổ tự do Thiển sư Nguyễn Minh Không, tước hiệu là Lý Quốc Sư (1065 -
1141) sáng lập nên vào năm 1136. Chính vì vậy mà việc chùa Bái Đính cổ mang nhiều
dấu tích của văn hoá, kiến trúc, nghệ thuật, quan niệm thời Lý là điểu hết sức dễ hiểu.
Thế kỉ XVI núi Đính là địa bàn tranh chấp giữa 2 tập đoàn phong kiến Lê - Trịnh với
nhà Mạc, khi mà chính quyển nhà Mạc chỉ kiểm soát được vùng lãnh thổ từ Ninh Bình
trở ra. Núi chùa Bái Đính cũng là một di tích cách mạng thuộc chiến khu Quỳnh Lưu,
nơi lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam tuyên truyền cách mạng tới nhân dân. Nơi đây
là nơi cất giấu vũ khí, lương thực, đạn dược của nhân dân ta trong các cuộc kháng
chiến chống kẻ thù của dần tộc. Chính nơi đầy vẫn còn tấm bia khắc trên đá, lưu giữ
lại chứng tích lịch sử của cuộc vận động tiến hành giải phóng dân tộc của Đảng đến
nhân dân địa phương Ninh Bình. Chính vì vậy, chùa Bái Đính cổ là một điểm di tích
không thể không nhắc đến khi nói về khu di tích chiến khu cách mạng Quỳnh Lưu.
Có thể nói, Bái Đính cổ tự là một kiểu kiến trúc chùa hang điển hình ở Ninh Bình.
Thiên nhiên đã ban tặng cho nơi đây một kiểu bố trí kiến trúc độc đáo để người ta có
thể vượt qua hơn 300 bậc đá để đến với chùa và ngay lập tức được thưởng thức một
bầu không khí dễ chịu của các hang động nơi đây. Phía trên cửa hang Sáng có 4 chữ
đại tự “Minh Đỉnh Danh Lam” khắc trên đá do Lê Thánh Tông ban tặng có nghĩa là:
“Lưu Danh Thơm Cảnh Đẹp”. Khi lên vãn cảnh chùa trên đỉnh Bái Đính, vua Lê Thánh
Tông đã tạc một bài thơ tứ tuyệt chữ Hán được dịch như sau:
“Đính Sơn danh tiếng thực cao xa
Che chở kinh thành tự thuở xưa
Nhân kiệt, địa linh nên vưỢng khí
Núi thiêng cảnh đẹp vững sơn hà”
Động dài 25m, rộng 15m, cao trung bình là 2m, nền và trần của động bằng phẳng.
Đi tiếp theo ngách đá bên trái cuối hang sẽ dẫn tới một cửa hang sáng và rộng, một
thung lũng xanh hiện ra. Nếu đi tiếp xuống các bậc đá sẽ đến đền thờ thẩn Cao Sơn.
Quay trở lại ngã ba đầu dốc, theo đường rẽ trái khoảng 50m là tới động Tối. Động Tối
lớn hơn hang Sáng, gổm 7 buồng, có hang trên cao, có hang ở dưới sâu, các hang đểu

Một số &Í ticVi lịcVi sử ~ VẲM VtoÁ Vỉệt N A m
c M 4 )